Onlangs organiseerde ActiZ voor haar leden een inspiratiesessie over de Living Labs en de methode van design thinking. In de sessie werd onderzocht hoe design thinking van meerwaarde kan zijn voor het anders organiseren van de zorg. Vanuit én met de medewerkers die het werk verrichten. Diegenen die het werk verrichtten weten immers het beste wat er nodig en mogelijk is voor een werkbare toekomst. Met de Living Labs, maar ook met andere trajecten gericht op de toekomst, wil ActiZ haar leden stimuleren en op weg helpen in het vinden van nieuwe oplossingen.

Briljant idee

Eén van de gasten bij de inspiratiesessie was Marieke Rietbergen, oprichter van Design Innovatie Group (DIG). Rietbergen werkte vroeger bij een architectenbureau, waar ze zich afvroeg: ‘Hoe kan het dat mijn collega-architecten, na het doen van onderzoek, een gebouw ontwerpen en dat het er na 10 jaar staat en er precies zo uitziet als hoe het ooit is bedacht? En hoe kan het nou dat dat eigenlijk heel vaak niet het geval is als je kijkt naar andere, maatschappelijke vraagstukken?’ 

Het zette Rietbergen aan het denken hoe ze het principe van ontwerpen kon gebruiken om met maatschappelijke vraagstukken bezig te gaan, zoals de toekomst van de zorg voor ouderen. Bij DIG werkt ze daarom aan de hand van design thinking. Dat is een methodiek en een manier van denken om continue succesvol te vernieuwen. ‘Design thinking gaat niet om een briljant idee, maar om een manier waarop je keer op keer tot succesvolle innovatie kan komen’, aldus Rietbergen.

Succesvolle innovatie

‘Als mensen willen innoveren of een idee hebben waarvan ze denken dat het briljant is’, vertelt Rietbergen, ‘dan schieten ze meteen in de uitvoering. Ze nemen zichzelf als uitgangspunt om hun briljante idee uit te werken, alsof ze zelf de doelgroep zijn. Maar als je innoveert, bijvoorbeeld in de ouderenzorg, dan is er misschien wel een hele andere doelgroep. Denk aan de medewerker, de cliënt of de oudere uit de buurt.’

Het probleem met gelijk in de uitvoering gaan, is dat de kosten snel kunnen stijgen. Rietbergen: ‘Hoe meer kosten je maakt, hoe minder ruimte er is voor echte innovatie. Je hebt bijvoorbeeld iemand gevraagd een app te programmeren of  om een zorglocatie te verbouwen, terwijl je als je bezig bent misschien wel denkt: was dit nu we het beste om te doen? 

Beweging

Volgens Rietbergen kun je bij innoveren twee fases onderscheiden: designing the right thing en designing things right. ‘Je begint met het bepalen wat vanuit de gebruiker het vraagstuk is, licht Rietbergen toe. ‘Daarna kun je aan het werk met ontwerpen. Als we kijken naar het ontwerpen van de toekomst van de ouderenzorg, dan ontwerpen we niet één ding. Maar dan proberen we een beweging in gang te zetten op weg naar mogelijke oplossingen. Je bent op weg naar een heleboel dingen die moeten gebeuren om te zorgen dat mensen die zorg nodig hebben, dat kunnen krijgen.’ 

Innoveren begint dus bij de doelgroep. ‘De mens staat centraal’, stelt Rietbergen. ‘Daarnaast maken we gebruik van experts. Mensen die vanuit hun kunde weten wat er nodig is en welke kennis er al is. Vervolgens wil je weten hoe je bestuurlijk draagvlak krijgt voor je ideeën en hoe je ze verder kunt brengen. Design thinking is een continu proces van uitproberen en leren. En vooral: ervan overtuigd zijn dat je níet de waarheid in pacht hebt. Je blijft open staan voor nieuwe oplossingsrichtingen en creëert samen met de doelgroep.’  
 

Toekomsttrajecten 

Op verschillende manieren zet ActiZ zich in voor een toekomstbestendige ouderenzorg, onder meer in samenwerking met sociale partners, universiteiten en ontwerpers. Zo werkt ActiZ nauw samen met de Dutch Design Foundation (DDF) en is de branchevereniging een samenwerking gestart met de TU en ANBO, onder de naam ‘Senior Maker Movement.’

Daarnaast roept ActiZ onder het motto ‘Praat vandaag over morgen’ iedereen in de samenleving op om in gesprek te gaan over de toekomst van het ouder worden. In de collectie Sector & Samenleving lees je alles over onze innovatieve projecten om de zorg voor ouderen toekomstbestendig te maken.