Vijf inzichten uit de keynote van Jet Bussemaker

• Inzicht 1: Ouder worden gaat niet alleen de zorgsector aan

Volgens Bussemaker wordt vergrijzing nog te vaak als een zorgprobleem benaderd, terwijl het een brede maatschappelijke kwestie is. “We hebben ouder worden te lang behandeld als iets dat de zorgsector moet oplossen,” zei ze. “Maar het raakt aan bijvoorbeeld ook wonen, sociale zekerheid, mobiliteit, zingeving, sociale relaties, en solidariteit tussen generaties.”

De huidige manier van organiseren, met gescheiden beleidsdomeinen en systeemdenken, belemmert structurele vooruitgang. Daarom pleitte Bussemaker voor het breken van de verkokering.
 

• Inzicht 2: Van zorg naar gezondheid en kwaliteit van leven

Centraal in Bussemakers betoog stond de verschuiving van een focus op ‘zorg’ naar ‘gezondheid’ en ‘kwaliteit van leven’. Ze stelde dat gezondheid niet alleen draait om medische zorg, maar om het vermogen om te leven op een manier die voor iemand betekenisvol is. Ook het gangbare kwaliteitsbegrip moet op de schop: minder protocollen, meer aandacht voor persoonlijke beleving.
 

• Inzicht 3: Ouderen niet als groep zien

Bussemaker waarschuwde tegen het behandelen van ouderen als één homogene groep. “De samenleving is pluriform, ouderen zijn daar onderdeel van en ouder worden gebeurt op veel verschillende manieren.” Ze pleitte voor maatwerk en beleid dat recht doet aan verschillen in leefstijl, achtergrond en voorkeuren.
 

• Inzicht 4: Ruimte voor nieuwe denkwijzen en allianties

Een opvallende oproep was die tot het gebruik van design thinking: niet redeneren vanuit problemen en bestaande systemen, maar opnieuw durven ontwerpen hoe we willen samenleven en oud worden. Daarbij is het essentieel om bewoners, mantelzorgers, en partners buiten de zorg — zoals woningcorporaties en welzijnsorganisaties — actief te betrekken.

De buurt, aldus Bussemaker, moet worden gezien als dé plek waar ouderen veilig, verbonden en zelfstandig kunnen leven. Dat vraagt om nieuwe vormen van samenwerking en leiderschap dat ruimte biedt aan experiment en vernieuwing.
 

• Inzicht 5: Gezamenlijke verantwoordelijkheid

Bussemaker sloot haar bijdrage af met een open vraag aan de zaal: “Wat is volgens u nodig om tot de juiste beweging te komen?” Daarmee maakte ze duidelijk dat de transitie waar zij voor pleit niet top-down kan worden opgelegd, maar juist een gezamenlijke zoektocht vergt.