“Dat lijkt het ook, je kan het zien als het effect van het ‘langer thuis’ beleid dat we de afgelopen jaren hebben gevoerd. De meeste ouderen willen graag thuis blijven wonen, al dan niet beschut. Dat blijkt onder andere uit recent onderzoek van ouderenbond ANBO-PCOB en adviseert ook de Raad van Ouderen. Tegelijkertijd als we beter kijken, zien we dat de werkelijkheid complexer is en minder algemeen uit te leggen. Zorgorganisaties geven aan dat er sprake is van verminderde bezetting maar dat geldt niet overal en niet altijd. In de tweede helft van 2024 bleef het verloop grillig met lege kamers in sommige zorgorganisaties maar bij andere organisaties juist stabiel volle bezetting. Bovendien moeten we niet uit het oog verliezen dat het aantal mensen dat direct een verpleeghuiskamer nodig heeft weliswaar met kleine aantallen daalt, maar dat het aantal mensen dat zich uit voorzorg aanmeldt voor een plek in het verpleeghuis nog wel gestaag groeit. Dat ligt natuurlijk in lijn met de demografie en het steeds groeiende aandeel ouderen in de samenleving.”

“ActiZ heeft peilingen gedaan waaraan maar liefst 126 zorgaanbieders hebben meegedaan. Op basis van de uitvraag lijken er vier voor de hand liggende verklaringen te zijn voor deze bewegingen. Ten eerste wonen ouderen steeds langer thuis, mede dankzij het beleid ‘langer thuis’. Dat is mogelijk met steun van naasten, nieuwe technologieën en nieuwe vormen van zorgaanbod waarin we meer ‘aan de voorkant’ samenwerken met welzijn en zorg. Ten tweede speelt oversterfte mogelijk een rol. Dat betekent dat er meer mensen sterven dan verwacht. En ten derde zien we dat mensen steeds vaker wachten op een plek op hun voorkeurslocatie in plaats van een beschikbare kamer elders te accepteren. Het zo lang mogelijk behouden van de eigen regie over je leven speelt hierbij mogelijk een rol. Ook het personeelstekort weegt mee: er zijn kamers die niet bemensbaar zijn, en dus niet bezet worden, ook al is er vraag naar omdat er geen medewerkers zijn die de zorg en ondersteuning kunnen verlenen.”

“Dat kunnen we nog niet zeggen. We zien beweging, dat is duidelijk, maar het is te vroeg om te spreken van een structurele trend. De signalen zijn er, maar we willen het beeld scherper krijgen. Daarom blijven we ook in 2025 de bezetting monitoren. Hoe het ook zij, ouderen ontvangen steeds vaker de zorg in een thuissituatie en dat vergt dat er voldoende passende woonvormen en geschikte ondersteuning en zorg beschikbaar zijn. Het toenemend aantal ouderen en het krimpend aantal zorgprofessionals maakt dat we als samenleving daar een rol in hebben. Daarom pleiten wij vanuit ActiZ ook voor inzet op verdere vermaatschappelijking van zorg. Daarmee bedoelen we dat er meer naar elkaar omgekeken kan worden in bijvoorbeeld zorgzame buurten en daarnaast professionele zorg beschikbaar is.”

“Het is belangrijk dat deze informatie wordt gebruikt in gesprekken in de regio. Over de balans tussen vraag en aanbod, over de inrichting van verpleeghuiscapaciteit, en over de keuzes die ouderen maken. Er zijn grote lokale en regionale verschillen. Juist daarom is het waardevol dat organisaties hun ervaringen delen en samen kijken hoe ze kunnen inspelen op wat er verandert. Daar hebben ook zorgkantoren, gemeenten en woningcorporaties een rol in. We zien dat in diverse regio’s het gezamenlijke gesprek hierover al is opgepakt.”

“Er is al contact met zorgkantoren, ZN, CIZ en VWS over de ontwikkelingen. Het ministerie van VWS gaat verkennen wat er precies speelt en welke onderzoeksvragen we gezamenlijk moeten formuleren en daar denken we graag in mee. Ondertussen blijven wij onze leden informeren. In juni organiseerden we er een webinar over en publiceren we een nieuwe factsheet over de stand van zaken. We blijven deze ontwikkelingen in ieder geval monitoren en kijken hoe we de leden daarbij kunnen ondersteunen.”