Confronterend

Anne Ligtenberg en Mats Horbach van Studio Anne Ligtenberg hielden zich bezig met de vraag hoe je wederkerigheid tussen verschillende generaties kunt stimuleren? Want wat blijkt; mensen vinden het confronterend om na te denken over hun eigen oude dag. Ligtenberg ligt toe: ‘De negatieve connotatie met onze aftakeling zit veel mensen in de weg om zich te verplaatsen in de schoenen van ouderen. Ook in de beleving van ouderen zelf. Hierdoor ontstaat het idee dat voor ouderen moet worden gezorgd. Deze gedachte weerhoudt ‘nog niet ouderen’ ervan iets terug te vragen, en soms de ouderen zelf om na te denken over wat zij nog kunnen bieden. Als samenleving komen we op deze manier niet tot een wederkerige situatie tussen verschillende generaties.'

Spelletje spelen?

Gelukkig heeft Studio Anne Ligtenberg daar iets op bedacht: De Bingo Bond. Dit is een toegankelijk en uitdagend kaartspel, waarin iedere speler een eigen personage heeft. Dit personage is een senior met eigen interesses en adviezen. Iedereen binnen het spel krijgt een uitdaging, die alleen is op te lossen door samen te werken met een ander personage. Samen met de andere spelers los je net zoveel uitdagingen op totdat je -misschien raad je het al- bingo hebt.

‘Door deze uitdagingen met elkaar in het spel aan te gaan, komt er een gesprek op gang. Een realistisch gesprek over ouder worden, op een toegankelijke en luchtige manier. Want dit gesprek moeten we samen voeren. Alleen dan kunnen we onze mindset over ouder worden veranderen. Iedereen, jong of oud, heeft potentie en daar moeten we gebruik van maken’, aldus de sociale ontwerpers. Het spel kan op meerdere plekken worden gespeeld; tussen zorgmedewerkers onderling, tussen familieleden van iemand die (ouderen)zorg ontvangt of pensioengerechtigden.

Samenlevingsvorm: buurtwoongroep

Het tweede ontwerpbureau, We Are Social Rebels, hield zich bezig met nieuwe samenleefvormen in de buurt. Hoe kunnen we ervoor zorgen dat jonge en oude generaties zich verbonden met elkaar voelen, zodat ouderen lang zelfstandig kunnen wonen in de eigen wijk? Eva de Bruijn, Melvin Jenner en Anne Meesters hebben hier maandenlang onderzoek naar gedaan. ‘We zagen dat drie kernwaarden belangrijk zijn bij dit vraagstuk: autonomie (ouderen willen graag actief meedoen), flexibiliteit (men wil graag soepel ouder worden) en gemeenschapszin (graag in contact komen met andere generaties).’

Onder de naam de ‘Buurtwoongroep’ heeft We Are Social Rebels een leefvorm bedacht waarin al deze waarden terugkomen. Dit concept is als volgt: de Buurtwoongroep is een flexibele woongroep, verspreid door de buurt. Verschillende inwoners (en dus generaties) vormen in de buurt een sociaal netwerk. Woongroepleden beheren plekjes in de buurt of komen spontaan bij elkaar samen. Bestaande locaties in de wijk worden hierbij benut, zoals een buurthuis, kringloopwinkel, sportschool of een zorgorganisatie.

Een mogelijk initiatief is ‘busje komt zo’: een busje dat kan worden ingezet om ouderen naar een activiteit te brengen. Of een AirB&B: logeerkamer over? Woongroepleden kunnen dan met een logé bij jou terecht. Door al deze activiteiten ontstaat verbinding met elkaar met als resultaat: jong en oud ontmoeten elkaar, ouderen worden zelfredzamer én kunnen langer zelfstandig blijven wonen. Met een menukaart van keuzemogelijkheden kan in een wijk inspiratie opgedaan worden.

Positieve reacties 

Er kwamen ontzettend veel positieve reacties vanuit de leden op de ideeën van beide ontwerpers. Er is veel enthousiasme om met de ideeën aan de slag te gaan: 'Waar kan ik me aanmelden voor een buurtwandeling?' en 'is het spel al te spelen'? Verschillende ActiZ-leden gaven feedback en leverden waardevolle tips. Eén organisatie is zelfs al begonnen met de uitwerking van de ideeën in de praktijk, in samenwerking met andere partijen uit de buurt. 

Ronald Schmidt, vicevoorzitter van ActiZ, vertelt: ‘Het is zo inspirerend om hier met z’n allen over te praten. Als de zorgvraag in de toekomst verdubbelt en het aantal medewerkers neemt drastisch af, dan redden we het alleen als we met elkaar nieuwe oplossingen vinden. Design Thinking vanuit jonge ontwerpers helpt enorm hierbij. We moeten dit samen met de hele maatschappij doen.’

Bent u geïnteresseerd in een van de projecten of wilt u meer weten over Design Thinking? Neem dan contact op met Charlotte Vromans, via c.vromans@actiz.nl of Henriette Neuteboom, via h.neuteboom@actiz.nl