ActiZ gaf in samenwerking met beroepsverenigingen Verenso en V&VN en brancheorganisatie Zorgthuisnl in juni 2020 al eerste geleerde lessen mee aan het ministerie van VWS en de Tweede Kamer. De belangrijkste conclusies en aanbevelingen daarin, komen overeen met de bevindingen van de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV). De tweedeling die de crisisaanpak kende tussen cure en care, was er in de praktijk van het virus niet. De Wee: ‘De focus van het OMT en media op ziekenhuizen en ic’s heeft niet geholpen om kwetsbare ouderen, chronisch zieken en onze medewerkers vanaf de start te wapenen tegen het virus. Maar er is door alle partijen veel voortschrijdend inzicht opgedaan tijdens de eerste maanden.’

Niet op pauze

‘De zorg voor ouderen en chronisch zieken kan niet op pauze’, was een veelgebruikte uitspraak van Conny Helder, nu minister voor Langdurige Zorg en destijds ActiZ bestuurslid in de vele media-optredens die ze in de crisis had. ‘Maar hoewel de sector dus in beeld was bij het ministerie en de Kamer, werd de sector pas later in het OMT vertegenwoordigd’, vertelt De Wee, ‘In praktijk zochten zorgorganisaties in de regio ondertussen al wel de samenwerking met de veiligheidsregio’s, ziekenhuizen, huisartsen en andere zorgorganisaties. En al ging dat in de ene regio makkelijker dan in de andere, de belangrijkste les voor de landelijke crisisaanpak is toch: kijk naar de hele zorg bij een crisisaanpak. Je moet het met elkaar doen.’

Bezoek

De sector ging snel aan de slag om maatwerk te bieden voor bewoners in verpleeghuizen na het besluit van de minister om verpleeghuizen te sluiten voor bezoek. ‘De door de sector opgestelde handreiking voor bezoek en contact tijdens corona in verpleeghuizen is uniek in Europa’, concludeert Mireille de Wee, ‘en heeft eraan bijgedragen dat gedurende volgende coronagolven mensen binnen en buiten verpleeghuizen met elkaar in contact konden blijven. Het vinden van de juiste balans tussen veiligheid en welzijn van kwetsbare bewoners is een continue zoektocht, maar kan niet zonder familie en naasten.’ De tijdelijke sluiting van verpleeghuizen voor bezoek, wordt door ActiZ ervaren als het absolute dieptepunt in de coronacrisis. De sector zal er alles aan doen om zulke drastische maatregelen te voorkomen.

Nog altijd in crisisstand

‘Corona is helaas nog niet weg. De druk op zorgmedewerkers in de zorg thuis en in verpleeghuizen is nog altijd enorm’, geeft De Wee aan. ‘Het ziekteverzuim is ongekend hoog en het is elke dag een puzzel om cliënten passende zorg te kunnen bieden. Door de sturing op ziekenhuiscijfers is dat voor het grote publiek onvoldoende bekend.’ De huidige versoepelingen zijn fijn, maar ook spannend voor ActiZ. ‘Wat gaat het effect zijn op de besmettingen? Krijgen we te maken met nog meer zieke medewerkers?’, vraagt De Wee zich af. ‘De Onderzoeksraad toont aan dat de zorg in Nederland een keten is. Op dit moment lijkt de zorg in de wijk de zwakste schakel die veel invloed heeft op de hele keten, het is belangrijk je dat te realiseren en rekening mee te houden.’