De financiële situatie voor verpleeghuisorganisaties dreigt onhoudbaar te worden als gevolg van een stapeling van maatregelen. Hoge inflatie, hoge huren en energiekosten, druk op de loonkosten en de toename van personeel dat niet in loondienst is als gevolg van hoger verzuim en personeelskrapte. Daar bovenop komen forse besparingen als gevolg van het kabinetsbeleid. Minister Helder voert een besparing door van 1,2% in 2024 die oploopt tot bijna 3% in 2026 op het budget voor verpleeghuiszorg. Daarnaast verlaagt de NZa het onderdeel van het tarief bedoeld voor vastgoed met 8%. En nu komen zorgkantoren met inkoopbeleid dat extra financiële onzekerheid met zich meebrengt. Mireille de Wee, voorzitter ActiZ-kerngroep Wonen en zorg: ‘Dit is onverantwoord voor de financiële situatie van zorgorganisaties en daarmee voor de continuïteit van zorg. Als we de zorg voor ouderen willen veranderen, hebben we voldoende financiële ruimte nodig in plaats van een stapeling aan besparingen’.

Inkoopbeleid schuurt met wet- en regelgeving

Met dit inkoopbeleid sluiten zorgkantoren aan op de beweging van het WOZO-programma, op basis van ‘zelf als het kan, thuis als het kan, digitaal als het kan’. De Wee: ‘Wij staan achter deze beweging. Het moet anders in de zorg voor ouderen gezien de grote toename aan ouderen en de druk op de arbeidsmarkt. Het nieuwe beleid van de zorgkantoren, waarin de toegang tot het verpleeghuis beperkt wordt, past bij die beweging. Het strookt echter niet met huidige wetgeving waarin cliënten binnen de Wet langdurige zorg recht hebben op zorg met verblijf. Voor de zorgaanbieder kan dit leiden tot lastige discussies met (toekomstige) cliënten. Het is belangrijk dat ook de aanspraak op die zorg in de wetgeving aangepast wordt om daarmee de lijn van WOZO te ondersteunen.’ 

Terwijl deze beleidsmaatregel nog niet in wet- en regelgeving is doorgevoerd wordt de financiële besparing al wel ingeboekt. Hetzelfde geldt ook voor het nieuwe kwaliteitskompas dat nog in ontwikkeling is, maar waarvoor al wel de besparing is ingeboekt. ActiZ heeft hier bezwaren tegen omdat het nieuwe inkoopbeleid schuurt met de huidige wet- en regelgeving.

Zorgen over regionale uitwerking

Landelijke uitdagingen en vraagstukken vragen om consistent, eenduidig beleid en helderheid over tarieven. De uitwerking van het beleid en de tariefsystematiek verschilt aanzienlijk per Wlz-uitvoerder (de verzekeraar die een aantal zorgkantoren exploiteert). De Wlz-uitvoerders werken met een tariefsystematiek bestaande uit een basistariefpercentage met opslagen die onderling kunnen verschillen. Met deze opslagen proberen zorgkantoren zorgaanbieders te stimuleren om bijvoorbeeld innovaties in te zetten of met name extramurale zorg te leveren. Dit brengt extra administratielast en verantwoording met zich mee omdat zorgaanbieders plannen moeten indienen om in aanmerking te komen voor deze opslagen. ActiZ pleit voor één integraal tarief, omdat de sector nu al te maken heeft met een grote diversiteit aan regelingen en transitiemiddelen. Het tarief moet gewoon de kosten van de zorg dekken, zonder gedoe met allerlei potjes daaromheen.

Onderbouwing tariefpercentage

Een andere zorg van ActiZ is de manier waarop zorgkantoren het richttariefpercentage vaststellen. Dit percentage gebruikt het zorgkantoor als vertrekpunt voor het maken van tariefafspraken met zorgaanbieders. Het percentage voor 2024 is vastgesteld op 95,5% van het NZa-maximumtarief, wat lager is dan afgelopen jaren. Bij het bepalen van het richttariefpercentage hanteren zorgkantoren het uitgangspunt dat 75% van de zorgaanbieders de zorg kostendekkend kan leveren en dus een neutraal of positief resultaat behaalt. Hierbij wordt 2021 als referentiejaar gehanteerd. De 25% van de zorgorganisaties die met het rekenjaar 2021 niet kostendekkend zorg kan leveren, moet volgens de zorgkantoren nog doelmatiger gaan werken. Onhaalbaar, in tijden waarin de financiële uitdagingen zich opstapelen.

De Wee: ‘Het is belangrijk dat we met de verschillende partijen op zoek gaan naar de juiste manier met de juiste randvoorwaarden om deze transitie, de WOZO-beweging, te realiseren. Het helpt niet dat de beweging nu financieel ingestoken wordt en niet langs de weg van de inhoud om zorg toegankelijk, van voldoende kwaliteit en betaalbaar te houden. We willen investeringen doen om de transitie te maken naar toekomstbestendige ouderenzorg. Reële tarieven en financiële stabiliteit zijn daar een belangrijke randvoorwaarde voor.’