Volgens Van der Priem brengt het inregelen van de nieuwe bezoekregeling veel met zich mee. ‘Bezoek was altijd heel normaal en vanzelfsprekend. Dat is voorbij. Het vraagt nu veel aandacht, inspanning, afstemming en communicatie van alle betrokkenen. Je zet niet zomaar even de deur open.’ Het protocol rondom de bezoekregeling kent volgens Schaap een goede balans tussen veiligheid, eigen keuzes en gemeenschapszin. ‘Het bezoek aan de een mag niet ten koste gaan van de ander.’

Aanraking mogelijk

Wanneer een bewoner bezoek wil, wordt er na overleg met de zorgregisseur en de SO wekelijks één familielid toegelaten. Dat is telkens dezelfde persoon die vooraf grondig wordt gescreend en bevraagd over de fysieke conditie en gezondheid. De weg vooruit na de proef openbaart zich volgens Van der Priem hopelijk in 2 richtingen. ‘Meer verpleeghuislocaties in Nederland gaan meedoen en aanraking wordt hopelijk ook weer mogelijk. Mits alles goed gaat natuurlijk.’   

Way out scenario

De verpleeglocaties van Rivas gingen op 17 maart op slot, nog voor de landelijke verplichting. Al vrij snel daarna ging Rivas samen met ActiZ en Ira Helsloot, hoogleraar Besturen van Veiligheid aan de slag met een way out scenario. ‘We zijn meteen gaan nadenken over alle dillema’s en consequenties die de sluiting met zich meebracht. En dat waren er nogal wat,’ aldus Van der Priem. ‘Want met die sluiting ontzeggen wij de bewoners, die vaak in hun laatste levensfase zijn, ontzettend veel. Bij een van hen kwam haar zoon bijvoorbeeld elke dag een bakkie doen. En dat mocht opeens niet meer van ons. Reken maar dat zoiets erin hakt voor beide partijen.’

Dichtbij elkaar

Joosen voegt toe dat Rivas niet anders kon maar dat maakt het volgens haar niet minder schrijnend. ‘Je weet dat je het doet om de bewoners te beschermen maar hoe langer het duurt hoe lastiger het wordt. Bewoners missen hun familie steeds meer en die familie komt ook op afstand te staan van het ziekteproces van bijvoorbeeld hun vader of moeder, ‘aldus Schaap.  En dat zijn volgens Joosen nou net de momenten dat je dichtbij elkaar wilt zijn. ‘Letterlijk en figuurlijk.’

Leven en dood

De weg naar de versoepeling is afgelegd in nauwe samenwerking met en goedkeuring van de SO’s. Het illustreert volgens Joosen en Schaap de sterke en natuurlijke positie van de SO binnen Rivas. ‘Voor ons als SO is het balanceren tussen genezen, behandelen en de tragiek van het leven volkomen vanzelfsprekend. We praten met de bewoners over hun wensen en behoeften, zowel ten aanzien van het leven als de dood. Dat zorgt vaak voor berusting, ook bij de familie,’ aldus Joosen.

Beter beheersbaar

Op het hoogtepunt van de crisis was 8 procent van de bewoners besmet, nu is dat 1 procent. Van de besmette bewoners overleed 30 procent en herstelde 70 procent. Vanaf het begin heeft Rivas uitgebreid getest en waren er voldoende beschermingsmiddelen. ‘Dankzij de hele organisatie en het RIVM hebben we veel geleerd en is de situatie nu beter beheersbaar, ‘zegt Joosen. ‘Maar ik moet voorzichtig zijn met dit soort uitspraken want morgen kan het weer heel anders zijn.’

Veilig, vrijwillig en menswaardig 

Zowel tijdens de sluiting als bij de versoepeling laaien de verschillende emoties hoog op. ‘We zijn hier net een mini samenleving,’ aldus Van der Priem. De hoop op vooruitgang wordt daarbij breed gedeeld maar er is ook de nodige bezorgdheid, onrust en angst. Bij de bewoners, de bezoekers en de medewerkers. ‘Het leert ons dat we onze waarden veiligheid, vrijwilligheid en menswaardigheid nog beter moeten aangaan, uitleggen en doorleven. Een goede balans hiertussen is wezenlijk. Er is in Nederland nu geen plek te vinden waar zoveel risicoreductie plaatsvindt als aan onze voordeur. Daardoor kunnen  waarden als vrijwilligheid en menswaardigheid ook weer hun plek vinden.’    

Blij met bezoek

De coronacrisis maakt bij alle drie veel indruk. ‘Ik heb nog nooit zo’n heftige en ingewikkelde fase meegemaakt en heb ook nog nooit zo lang achter elkaar zo alert gewerkt. Ik vind de situatie voor de bewoners intens triest en maak me ook zorgen over de maatschappelijke ontwikkelingen, onder andere voor mijn eigen kinderen,’ aldus Joosen. Schaap vindt de situatie vooral erg spannend. ‘De veiligheid van de bewoners staat voor mij altijd voorop. En nu geniet ik vooral omdat ze zo blij zijn met het bezoek dat weer komt.’ Voor Van der Priem is veiligheid altijd volkomen vanzelfsprekend binnen de Nederlandse gezondheidszorg. ‘Omdat zaken als autonomie en familiewaarden heel belangrijk voor mij zijn, komt het nu ook meer persoonlijk binnen. Dat zijn ook meteen mijn drijvers om er vol voor te gaan.’