De verpleegkundig specialist

Een verpleegkundig specialist is een ervaren verpleegkundige met een hbo-opleiding Verpleegkunde, gevolgd door een twee- of driejarige master. In deze master opleiding komen het verpleegkundig en medisch domein samen. Zo kan een verpleegkundig specialist geneesmiddelen voorschrijven en beoordelen, lichamelijk onderzoek doen, diagnose stellen, een behandelplan maken en de behandeling vervolgen.

Karin Heijne vertelt: ‘In de wijk ben je als verpleegkundig specialist een belangrijke verbindende schakel tussen de cliënt, huisarts en thuiszorg. Dat komt doordat wij verpleegkundige expertise combineren met medische behandelingen. Daarmee verlichten we het werk van de huisartsen door taakherschikking en kunnen we cliënten beter ondersteunen omdat we als brugfunctie fungeren tussen de huisarts en het zorgteam. Je kan als verpleegkundig specialist tijdelijk ingezet worden om mee te kijken en om advies te geven bij achteruitgang van de cliënt. Ook kan je ingezet worden bij een complexe zorgvraag, omdat het een hogere deskundigheid binnen ouderenzorg vraagt.’

Groter probleem voorkomen

Miranda Koertshuis vult aan vanuit welke rol zij naar haar beroep kijkt: ‘Doordat je aspecten van de zorgvraag eerder herkent, kan je proactief op ouderen reageren waardoor een groter probleem wordt voorkomen. Zo kunnen wij bijvoorbeeld sneller zien dat bepaalde medicatie invloed heeft op het functioneren van een oudere en daarmee een groter valrisico heeft. Dan kun je vervolgens kijken of er iets in de medicatie aangepast kan worden, zodat iemand niet meer valt en ook niet naar het ziekenhuis hoeft. Daarmee voorkom je zorg.’

Meerwaarde zorg thuis

Om de werkdruk in thuiszorgorganisaties en bij huisartsen te verlagen, kan de verpleegkundig specialist de zorg in de wijk ondersteunen. Koertshuis legt uit: ‘Doordat wij breed zijn opgeleid en zowel in het zorgdomein als in het medisch domein kunnen schakelen, kunnen we heel dicht aansluiten bij de wijkteams, verpleegkundigen en verzorgenden. Dit zorgt ervoor dat we mensen thuis goede ondersteuning kunnen bieden en dat ze langer op een woonplek van hun keuze kunnen wonen.

Een concreet voorbeeld is ervaren probleemgedrag. Op het moment dat iemands gedrag ineens veranderd, gaan we kijken of er een onderliggend lichamelijk probleem speelt dat mogelijk een delier veroorzaakt en dus de verwardheid verklaart. Dit kunnen we doen omdat we ook binnen het medisch domein zijn opgeleid. Vervolgens kun je dan de oorzaak behandelen in plaats van de verwardheid proberen op te lossen met medicatie.’

Richting toekomst

De verpleegkundig specialist is een vrij nieuwe beroepsgroep in de eerste lijn. Koertshuis vertelt: ‘Het is bijvoorbeeld nog lang niet in elke regio bekend welke rol wij kunnen vervullen en oppakken binnen de eerstelijnszorg. Onze insteek is om echt aanvullend en ondersteunend te zijn aan de huisarts. De patiëntgroep ouderen is voor huisartsen een groep die steeds groter wordt en ook steeds complexer wordt. We worden ouder en er zijn meer ouderen.

Voor huisartsen geeft dit ook een nieuwe dimensie aan hun werk. En zijn daar nog niet altijd op ingericht. Dus als huisartsen zich kunnen laten ondersteunen door de verpleegkundig specialist, dan kan de specialist ouderengeneeskunde zich ook voornamelijk richten op de hoog complexe zaken. Daarmee komt er een verschuiving in de taken die iedereen oppakt in de eerste lijn. Zo kan je veel meer zorg mogelijk maken, waar anders een tekort is.'

Voortrekkersrol in innovatie en wetenschap

Door de vergrijzende samenleving en de personeelstekorten moeten we slimmer gaan werken. Ook daar speelt de verpleegkundig specialist een rol in. Heijne vertelt: ‘Zeker in tijden van schaarste, moeten we slimmer opereren en met weinig zorgpersoneel veel doen. Dus als je de zorg slim aanpakt en goed evalueert, dan kan je op een andere manier de zorg vormgeven. De verpleegkundig specialist heeft naast de patiëntzorg ook een voortrekkersrol bij innovatie en wetenschap. Denk aan participeren in wetenschappelijk onderzoek of het initiëren en verbeteren van projecten ter bevordering van de kwaliteit. Als wij zien dat bepaalde zaken ontbreken in de praktijk of misschien anders zouden kunnen, dan doen wij daar ook zelf onderzoek naar. Het is een belangrijk onderdeel binnen het profiel van de VS.

Heijne vult aan wat het werken als VS in de wijk mooi maakt: ‘Als verpleegkundige kan je zoveel doen, zo kun je ook kiezen voor de wijk. Dat is wat mij betreft de leukste plek op aarde. Ik ben zelf pas na jaren de master gaan doen, maar je kan al na twee jaar praktijkervaring als verpleegkundige deze master doen. Dus als je het medisch domein interessant vindt, dan kan je ook vakinhoudelijk promotie maken. Dit is dan zeker een mooie uitdaging.

Meer informatie?

Op verschillende platforms is meer informatie te vinden over alle ontwikkelingen van het vak verpleegkundig specialist:

• venvnvs.nl
• zorgmasters.nl/opleidingen

Meer weten over de rol van specialist ouderengeneeskunde in de wijk? Lees dan een eerder verschenen artikel.