Over regeerperiode heen

Als voormalig staatsecretaris van VWS en voorzitter van de Raad van Volksgezondheid (RVS) is de zorg voor Jet Bussemaker bekend terrein. Maar ook als hoogleraar aan de Universiteit Leiden houdt Bussemaker zich nog altijd bezig met de zorg van nu en straks. In de podcast Over Morgen spreekt zij hierover met Talitha Muusse. Muusse vindt dat we fundamenteler naar het vraagstuk moeten kijken. ‘De balans tussen werkenden en niet-werkenden in Nederland verandert. Dat betekent iets voor de solidariteit’, stelt Muusse. Bussemaker is het daar roerend mee eens: ‘De grote beslissingen over de toekomst gaan over politieke termijnen heen.’

Er wordt nog te weinig gedaan met de betrokkenheid van jongeren, vinden Muusse en Bussemaker. Volgens de RVS-voorzitter moet hier wel op lange termijn over worden nagedacht. Bussemaker ziet een oplossing in de vorm van een missie. 'Zo’n missie kan gaan over de organisatie van de ouderenzorg. Vanuit die missie werken meerdere partijen aan hetzelfde doel, en met kleine stapjes kom je steeds dichterbij waar je naartoe wilt’. Tijdens de podcast bedenken Bussemaker en Muusse ‘de missie intergenerationale zorg’. Oftewel: meerdere generaties zijn medeverantwoordelijk voor de ouderenzorg. Bussemaker licht toe: 'Er zijn nu nog veel obstakels, waardoor het op de korte termijn niet aantrekkelijk is om voor ouderen te zorgen. Dat kan anders.'

Stimuleren van sociale netwerken

In de podcast kijkt Bussemaker terug op de zorg van vroeger en welke maatschappelijke ontwikkelingen, ook in de politiek, de zorg hebben veranderd. Ook Muusse ziet dat veel is veranderd. 'Vanuit individueel perspectief is de zorg nu beter dan 20-30 jaar geleden. Maar het gemeenschappelijke perspectief is een uitdaging.’ Bussemaker beaamt dit: 'We leven in een netwerksamenleving', vertelt ze, 'maar de zorg is niet als netwerk georganiseerd.' Volgens Bussemaker is het stimuleren van sociale netwerken rond de cliënt een eerste stap richting een goede zorg voor morgen.

Een andere belangrijke stap is meer vertrouwen in de zorgprofessional en minder werken vanuit protocollen, output of financiële prikkels. Bussemaker vertelt over het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ), dat bepaalt wie recht heeft op welke zorg. 'Het is het idee dat regelmatigheid het hoogste goed is en dat iedereen hetzelfde moet krijgen.' Zij ziet dat anders: 'Ik denk dat we in een samenleving leven waarin mensen verschillende behoeftes en situaties hebben. We moeten toestaan dat er meer verschil in type zorg kan zijn. De professionals moeten we daarin vertrouwen.'

Mantelzorger

Ook in het privéleven van Jet Bussemaker is de zorg altijd dichtbij geweest. Haar moeder was medisch analiste, haar opa huisarts. Toen haar ouders op latere leeftijd waren, was ze langere tijd fulltime mantelzorger. Dat deed ze graag, maar ze zag ook hoe ingewikkeld de regelgeving kan zijn. 'In die tijd heb ik ook de complexiteit van de zorg aan den lijve ondervonden. Eerlijk gezegd ook de complexiteit van regelgeving waar ik zelf verantwoordelijk voor was. Een simpele woonaanpassing, bleek behoorlijk ingewikkeld.'

Millenial-expert Muusse herkent het zorgen voor elkaar in de privésfeer. Binnen haar familie is het al onderwerp van gesprek. Haar moeder komt uit Peru, waar het heel normaal is dat de hele familie bij elkaar woont. Talitha: “Er wordt wel van mij verwacht dat ik straks voor mijn ouders zorg.” Maar de voorwaarden om dat te kunnen doen, moeten wel goed worden georganiseerd. “In Duitsland bestaan al mooie voorbeelden van hoe ouderen en jongeren samenwonen en op elkaar letten. Dat kan ook een inspiratie voor ons zijn.'

Nieuwsgierig geworden naar het volledige gesprek? Luister dan hier de zesde aflevering van de Podcast Over Morgen: