'Een beetje vroeger is de toekomst'
Vijf vragen aan verpleegkundige en theatermaker Rob Heebink
'Een beetje vroeger is de toekomst' keyvisual
‘De klant is koning doorgedraaid.’ Met die knipoog vat Rob in één zin zijn visie samen. Als verpleegkundige en theatermaker laat hij met humor en scherpte zien hoe we in de ouderenzorg – en breder: in de samenleving – omgaan met ouder worden, zorg en verwachtingen. 'We willen zoveel, maar vergeten vaak dat we ook iets te leren hebben van de generaties die voor ons kwamen.'
Op welke manier zet jij je in voor de zorg voor ouderen?
‘Ik werk al sinds mijn zestiende in de zorg. Dat heeft me gevormd. Ik heb de dood veelvuldig gezien, gesprekken gevoerd over eenzaamheid, verlies van regie. Dat laat je nooit meer los. Tegelijkertijd zie ik de enorme verschillen tussen generaties. Ouderen van nu herinneren zich nog dat ze met z’n zevenen in een zinken teil gewassen werden. En ze waren gelukkig met wat er was. Wij zijn gewend geraakt aan overvloed en dat alles maakbaar is. Dat botst soms met hoe we naar de zorg voor ouderen kijken.’
Wat valt jou op in dat werk?
‘Ik zie een spanning die telkens terugkomt: de samenleving wil steeds meer, maar legt die verwachtingen neer bij de professionele zorg. We hebben de complete ouderenzorg de afgelopen decennia steeds meer naar de professionele kant geschoven. En nu roepen we met z’n allen dat het weer terug moet naar de samenleving. Maar als burger vinden we dat ongemakkelijk. We zeggen dat mantelzorg belangrijk is, maar rijden zelf niet altijd naar de schoonouders omdat we ‘te druk’ zijn. Dat schuurt.'
'In lezingen en theateroptredens benadruk ik met humor het verschil tussen een ‘zorgsector’ en een ‘zorgcultuur’. Ik hoop dat Nederland kan groeien naar een zorgcultuur waarin zorg breder gedragen wordt door de samenleving. Professionele zorg blijft belangrijk, maar de basis moet zijn dat we samen verantwoordelijkheid nemen.’
Waarom zet jij je in voor de zorg voor ouderen?
‘Mijn missie stopt niet bij mijn werk of het theater, mijn inzet gaat dieper. Ook thuis betrek ik mijn kinderen bewust bij ouderenzorg. Mijn dochter van zes en mijn zoontje van drie waren afgelopen zomer vrijwilliger bij de bewonersbarbecue. Ze hielpen met aankleden, ijsjes uitdelen, tafels rondgaan. Ze vonden het fantastisch. Voor mij is dat opvoeding: laten zien dat zorg onderdeel is van het leven. Niet om ze de zorg in te duwen, maar om duidelijk te maken dat mantelzorg en elkaar helpen vanzelfsprekend zijn.’
‘Mijn theatervoorstellingen zijn geen hobby, maar een missie. Ik doe alles zelf: van schrijven tot decor, van PR tot optreden. Ik leef hiervoor. Humor, persoonlijke verhalen en de stem van ouderen zelf vormen de kern. Ik wil mensen raken, laten lachen én laten nadenken.’
‘Ik ben mijn werkgevers veel dank verschuldigd. Bij Markenheem ben ik begonnen met vlogs, en nu geeft Zorggroep Sint Maarten mij de ruimte om dit verder te ontwikkelen. Dat is bijzonder. Niet elke zorgorganisatie biedt medewerkers die vrijheid.’
2040 is de piek van de vergrijzing. Hoe hoop jij dat de sector er dan uitziet?
‘In mijn show schets ik onder meer een toekomstbeeld waarin een oudere volledig afhankelijk is van een zorgrobot. Technologie wordt vaak gepresenteerd als dé oplossing. Maar ik laat zien wat er mis kan gaan. Dat is grappig en pijnlijk tegelijk. Het zet mensen aan het denken: willen we echt dat onze zorg zo wordt?’
‘Voor mij is dit een voorbeeld voor de sector. Als zorgorganisaties hun medewerkers stimuleren om ambassadeur te zijn, en soms buiten de lijntjes te kleuren, opent dat deuren. Je hoeft niet altijd alles volgens de regels te doen. De vraag is niet: heb je het netjes gedaan? Maar: heb je het goed gedaan?’
Welke tip wil jij de sector meegeven om dat te bereiken?
‘Voor mij is de kern simpel: zorg is geen luxeproduct, maar een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Veel mensen denken nog steeds: als ik later oud ben, komt er wel een hotelachtige plek waar alles voor me geregeld wordt. Maar zo werkt het niet meer. Het is niet alleen een kwestie van geld, maar vooral van mensen. We zullen zorg samen moeten dragen.’
‘En juist daarin ligt de waarde van ouderen. Zij leren ons relativeren, eenvoud waarderen en keuzes maken. Een beetje vroeger kan ons de toekomst wijzen.’