Meer verpleeghuisplekken?

Binnen het thema ouderenzorg was de toegang tot het verpleeghuis het dominante onderwerp. Er blijft een groot verschil in visie tussen de minister en de oppositie over de hoeveelheid benodigde verpleeghuisplekken. Helder gelooft in het zo lang mogelijk zelfstandig thuiswonen van ouderen. Helder: ‘Doorgaan op dezelfde voet met verpleeghuizen gaat niet werken gelet op het arbeidsmarkttekort. Misschien kunnen we de verpleeghuizen nog wel bouwen, maar we hebben de mensen niet om die te bemensen’. Daarnaast vindt ze dat haar plannen beter aansluiten bij de huidige trend: ‘heel veel ouderen kiezen er nu al voor om in de thuissituatie te blijven wonen’.

De minister wil de beschikbaarheid van verpleeghuisplekken daarom niet laten meegroeien met de huidige vraag ernaar. Helder denkt de vraag naar verpleeghuiszorg voldoende af te remmen door het activeren van mensen zodat dementie zich bijvoorbeeld minder snel ontwikkeld bij mensen. Lichtere zorg en ondersteuning in geclusterde woonvormen waar kwetsbare ouderen zelfstandig thuiswonen zou dan afdoende moeten zijn. Voor ouderen met een zwaardere zorgvraag zouden de huidige 120.000 verpleeghuisplekken voldoende moeten zijn.

PVV, GL, SP en PvdA betwijfelen dit, ze zijn bang dat kwetsbare ouderen met een zware zorgvraag gedwongen thuis moeten blijven wonen. ‘De minister neemt een heel groot risico door alleen in te zetten op de geclusterde woonvormen en niet op de meer zekere variant van het verder bouwen van verpleeghuisplekken’ aldus GroenLinks Kamerlid Corinne Ellemeet. GroenLinks en PvdA hebben daarom een amendement ingediend om 25.000 extra verpleeghuisbedden te bouwen tot 2026. Daarvoor is 360 miljoen euro nodig. Daarnaast willen GroenLinks en PvdA wel dat er ook voldoende andere woonvormen van de grond komen.

Compensatie energiekosten

Na recente berichtgeving van ActiZ over de gestegen energieprijzen bij zorgorganisaties, hadden verschillende Kamerfracties hier vragen over gesteld. Zo wil PvdA-Kamerlid Mohammed Mohandis dat er compensatie komt vanuit de overheid. ‘We moeten voorkomen dat zorgorganisaties de komende maanden omvallen door de hoge energierekening, we horen nu al geluiden dat de verwarming noodgedwongen lager gezet wordt.’ Hij krijgt hierbij steun vanuit de ChristenUnie die opmerkt dat er voor het MKB wel een regeling ligt.

De minister geeft aan dat ze zorgen begrijpt en bereid is zorgorganisaties te helpen met een eventuele compensatie. Het ministerie doet daarom nu onderzoek naar een compensatieregeling voor de semi-publieke sector. Daar komt in november meer duidelijkheid over. Ze geeft wel een winstwaarschuwing dat niet alle kosten gecompenseerd kunnen worden. In de tussentijd krijgen zorgorganisaties het verzoek om bij problemen aan te kloppen bij het zorgkantoor of de zorgverzekeraar als de continuïteit van zorg in gevaar komt. ActiZ, Intrakoop en Fizi en ook accountant BDO signaleren dat de prijsstijgingen leiden tot minder investeringen in de zorg, uitbreiding van capaciteit en personeel. Een amendement van GroenLinks en PvdA vraagt daarom eenmalige compensatie.

Lonen

Zowel kabinet als Tweede Kamer maken zich grote zorgen over de acute personeelstekorten, met name in de thuiszorg. Daarom pleitte de oppositie nogmaals voor het gelijktrekken van de salarissen van personeel in de zorg met de markt. SP’er Hijink: ‘Willen we mensen vasthouden in de zorg dan we moeten investeren in onze zorgverleners. Helaas doet dit kabinet dat opnieuw onvoldoende. Het tekort aan salaris wordt niet ingehaald. We weten uit onderzoek dat de salarissen in de zorg tot wel 9% achterlopen op vergelijkbare lonen in andere sectoren.’

De minister heeft een andere mening met betrekking tot de lonen in de zorg. Ze vindt dat de huidige verhoging van de OVA-ruimte voldoende is voor een adequate loonontwikkeling. Het is wat haar betreft verder aan de werkgevers en de sociale partners om binnen de CAO afspraken te maken over wat dat betekent voor de lonen.

Normatieve huisvestingscomponent

De PvdA bracht ook de verlaging van het normatieve huisvestingscomponent (NHC) onder de aandacht bij de minister. De NHC regelt de vergoeding van vervanging, bouw en instandhouding van vastgoed van zorginstellingen. PvdA'er Mohandis wilde van de minister weten waarom die verlaagd wordt, juist nu de kosten zo hard stijgen. In haar beantwoording geeft de minister aan dat de verlaging van het NHC samenhangt met de renteontwikkelingen op de kapitaalmarkt over een langere periode. Vanwege de gedaalde rente zal de NZa de NHC-tarieven per 2024 verlagen. Echter, daar staan volgens de bewindspersoon dus ook lagere rentelasten van zorgaanbieders tegenover.

De behoefte aan passende seniorenhuisvesting kwam ook naar voren in het debat. De minister verwees daarvoor naar de plannen van het ministerie van Binnenlandse Zaken. Op vragen van D66'er Fonda Salah gaf de minister aan dat er een wetsvoorstel in voorbereiding is waarmee alle gemeenten per 1 januari 2024 de verplichting krijgen om een woonzorgvisie te hebben.