Met name minister Agema (VWS) en staatssecretaris Karremans (Preventie) hadden het lastig tijdens het debat. Deze week maakte het ministerie van VWS bekend 250 miljoen te bezuinigen op verschillende subsidies. Er wordt nu geschrapt op diverse doelen zoals het Trimbos Instituut, het Stagefonds voor de zorg, zorg voor onverzekerden en de bouw van sportcomplexen. Waarop zijn deze bezuinigingen gebaseerd wilden Kamerleden weten. En wat zijn de gevolgen? Antwoorden waren niet naar de tevredenheid van alle Kamerleden.  

‘De zorg zit te springen om nieuwe werknemers’, zei Bikker (ChristenUnie), ‘dus het is onlogisch om te bezuinigen op het Stagefonds’. Agema gaf als argument dat het knelpunt vooral zit in de begeleiding van stagairs en niet zo zeer in de financiering van de stages. Het schrappen van het Stagefonds is zonder overleg met de sector gebeurd. De kosten die zorgorganisaties maken rond het opleiden en begeleiden van leerlingen en studenten verdwijnen echter niet. 

Teleurstelling

In het debat was met name de oppositie afgelopen donderdag teleurgesteld in de beantwoording van vragen over de begroting die op woensdag gesteld waren. Mirjam Bikker (ChristenUnie) hekelde de ‘technocratische argumenten’ en miste de bredere visie. Harmen Krul (CDA) constateerde dat het debat niet op gang kwam. Zowel staatssecretaris Maeijer (Langdurige Zorg) als minister Agema verwezen in beantwoording regelmatig naar schriftelijke antwoorden en de plannen die nog in de maak zijn, zoals de doorontwikkeling van het Integraal Zorgakkoord en een mogelijk hoofdlijnenakkoord voor de ouderenzorg. ‘Die grote plannen zijn nog geheim voor ons allemaal’, zei Wieke Paulusma (D66). 

Ouderenzorg

Voor onderwerpen die van belang zijn voor de ouderenzorg, leken het debat op een herhaling van het commissiedebat Ouderenzorg een week eerder in de Tweede Kamer. De gevolgen van de vergrijzing werden opnieuw erkend door zowel Kamerleden als bewindspersonen. ‘De komende jaren zet de vergrijzing door’, stellen Agema en Maeijer vast, ‘terwijl er een personeelstekort is.’ Er moeten stappen gezet worden om dit op te vangen. Belangrijk zijn het verlagen van administratieve lasten, het anders organiseren van (ouderen)zorg en het bevorderen van vakmanschap en werkplezier. De grote vraag hoe, bleef tijdens het debat onbeantwoord. 

Harry Bevers (VVD) vroeg naar de bezuinigingen op langdurige zorg die vanaf 2026 nog in de boeken staan. ‘De tariefmaatregelen zijn niet van tafel’, erkende staatssecretaris Maeijer. 'Hiervoor moeten we de ouderenzorg anders gaan organiseren.’ Het kabinet wil daarom tot een hoofdlijnenakkoord voor de ouderenzorg komen, om hier samen een oplossing voor te vinden en afspraken over te maken. Ze verwacht de Kamer in het voorjaar van 2025 te kunnen informeren over de financiën voor 2026 en verder. De SP wilde meer helderheid en diende een motie in om aangekondigde bezuinigingen op langdurige zorg niet alleen uit te stellen, maar te schrappen. 

Verder bleek uit het regeerprogramma al dat de wens van PVV en BBB voor terugkeer van verzorgingshuizen nog niet concreet is. Het kabinet doet er onderzoek naar. Thiadens (PVV) vroeg om een schriftelijke toelichting hierop. Wat is het doel? Wat is de onderzoeksvraag? Waar moet het onderzoek toe leiden?

Loonruimte

Met name SP-leider Jimmy Dijk was fel richting minister Agema. Hij somde op waar Agema zich als Kamerlid sterk voor maakte en vond dat ze zich moet ‘kapot schamen’ na 17 jaar oppositie. De SP wil bijvoorbeeld investeren in salarissen voor zorgprofessionals, iets waar ook ActiZ voor pleit en waar de PVV ook altijd voor was. Dat ligt nu anders. ‘Het vorige kabinet had voorspoed en veel extra geld beschikbaar’, stelde ze, ‘dit kabinet moet 18 miljard bezuinigen’. De SP diende een amendement dat moet regelen dat er structureel 900 miljoen meer wordt geïnvesteerd in goede arbeidsvoorwaarden voor zorgverleners.

Maar er lijkt weinig ruimte om veel te veranderen aan de begroting. Vanuit de coalitie kwam de meeste kritiek nog vanuit de PVV. René Claassen (PVV) was kritisch op de plannen en voornemens, maar de partij lijkt grote wijzigingen alleen te willen steunen als alle coalitiepartijen het er mee eens zijn.