De wondzorg in Nederland heeft de afgelopen jaren een vlucht genomen. Dit heeft geleid tot de Regiefunctie Complexe Wondzorg, een traject waarin de zorgaanbieder een patiënt begeleidt, adviseert en zo nodig behandelt voor een of meerdere complexe wonden. Als reactie hierop hebben veel verpleegkundigen zich laten omscholen tot wondverpleegkundige en desgewenst daarna tot wondconsulent. Een van hen is Jolet Wiering (39), wondconsulent bij Icare Verpleging en Verzorging in Drenthe Zuidoost. `Als wondconsulent ben je naast de patiëntenzorg ook bezig met wetenschappelijk onderzoek, protocollen schrijven en richtlijnen maken.’

Wondbeleid voor thuis

Een complexe wond is een wond die langer dan twee tot drie weken openblijft, legt Wiering uit. `Als zo’n wond slecht geneest, worden wij als wondconsulenten ingeschakeld door onze wijkteams of de huisarts. Vaak gaat het om mensen met een ulcus cruris, een open been. Ook zien we slecht genezende diabetes-, trauma-, brand- en oncologische wonden. Ik neem dan eerst een wondanamnese af, waarbij ik de onderliggende oorzaak probeer te achterhalen. Die kan wondgerelateerd zijn, zoals veel dood weefsel of een infectie. Dat necrotisch weefsel haal ik met een scherp mesje weg. Door dit debrideren ontstaat er een vitalere wondbodem. Een lokale infectie kan met antibacteriële verbandmiddelen behandeld worden. Soms is een antibioticakuur nodig.’

Meestal is er een onderliggende oorzaak zoals vaatproblematiek, diabetes, ondervoeding of medicatie die de genezing negatief beïnvloedt, vervolgt Wiering. `Aan de hand van mijn bevindingen stellen we een wondbeleid op en kijken we wat we in de thuissituatie kunnen doen om de wondgenezing te bevorderen. Vervolgens hou ik contact met de aandachtsvelder wondzorg binnen ons reguliere wijkteam, een functie die ik voorheen ook heb bekleed. Deze verpleegkundige gaat minimaal eens per twee weken naar de patiënt en ik kijk op een afstand mee in het medisch dossier.’

Multidisciplinair

Samenwerking met andere disciplines is volgens Wiering essentieel. `Iemand met bijvoorbeeld lekkende bloedvaten, waardoor vocht in een been blijft staan, kan in het ziekenhuis aanvullende diagnostiek krijgen door middel van een vaatonderzoek. Na de uitslag kunnen we in overleg met de arts beginnen met zwachtelen. Zo verdwijnt het vocht en verbetert de doorbloeding. We richten ons ook op vroegsignalering en preventie. Mensen met diabetes hebben vaak minder gevoel in de voeten door neuropathie. Er ontstaan daardoor sneller wondjes. We kijken samen met die patiënten hoe we die wondjes kunnen voorkomen. Als ze geen aangepast schoeisel hebben, sturen we ze door naar een orthopedisch schoenmaker. Ook adviseren we dagelijks hun schoenen te controleren op inwendige scherpe stukjes en bij een droge huid de voeten met een crème in te smeren.’ Als Wiering merkt dat er sprake is van ondervoeding, schakelt ze externe hulp in. `Vooral bij grote wonden is een eiwittekort een groot probleem. De eiwitten die iemand inneemt, gaan eerst naar de vitale functies. Bij ondervoeding blijft de wond open door onvoldoende eiwit. We verwijzen dan door naar een diëtist die de juiste voeding zal voorschrijven.’

E-learning

Wiering omschrijft haar werk als erg leuk en interessant. Het allerbelangrijkste vindt ze dat ze veel kan betekenen voor mensen bij wie wonden niet meer genezen. `Door de specialistische kennis die je hebt, lukt het meestal zo’n wond weer te sluiten. Het is mooi om die progressie te zien. In sommige gevallen is er aanvullende diagnostiek in de tweedelijn nodig en worden mensen in afstemming met de huisarts doorverwezen naar het ziekenhuis. Dan zijn de lijntjes gelukkig heel kort. Maar ziekenhuizen laten die patiënten soms ook weer snel los omdat ze weten dat wij er zijn in de wijkverpleging.’ Naast de wondzorg coacht Wiering samen met andere wondconsulenten haar collega-aandachtvelders wondzorg binnen Icare. `Een aantal keren per jaar geven we scholingen aan onze wijkteams. We hebben bovendien een e-learning scherp debridement gemaakt voor de aandachtsvelders. Daarnaast heb ik eens in de twee weken een wondspreekuur bij een huisartsenpraktijk en hou ik me bezig met beleid en protocollen. Een zeer afwisselende baan dus.’