In regio Rotterdam krijgt deze samenwerking al enige tijd vorm. In deze regio wordt bijvoorbeeld één systeem ontwikkeld voor het aanvragen van thuiszorg. ‘Op deze manier wordt onze capaciteit beter gemanaged en hoeft de verwijzer de aanvraag maar op één plek in te dienen. Dit werkt efficiënter’, aldus Inge Schonagen, directeur van ConForte, het samenwerkingsverband van dertien zorgorganisaties actief in verpleging, verzorging en thuiszorg in Rotterdam, Capelle en Krimpen ad IJssel. Met ActiZ deelt zij haar ervaringen over H&A in de regio Rotterdam.  

Eén gezamenlijke opgave

Directeur Inge Schonagen vertelt: ‘Zo’n tien jaar geleden gaven de bestuurders van ConForte al aan dat zij onderlinge samenwerking belangrijk vinden en dit opnieuw wilden vormgeven. Alle zorgorganisaties in de regio Rotterdam hebben te maken met soortgelijke grootstedelijke problematiek. Dit houdt in dat er in bepaalde wijken sprake is van sociale, economische en fysieke problemen zoals werkloosheid en lage inkomens. Dit gezamenlijke probleem vraagt gezamenlijke oplossingen.

Daarnaast is er ook de gezamenlijke maatschappelijke opgave van toekomstbestendige zorg. Aan de hand van het gezamenlijke probleem én de maatschappelijke opgave zijn we met elkaar naar mogelijke samenwerkingsvormen gaan kijken.’ Inmiddels is ConForte een samenwerkingsverband met een goede ondersteuningsstructuur, hoge betrokkenheid van de bestuurders en professionals en werken leden binnen dat verband samen aan oplossingen voor de grootste gezamenlijke uitdagingen. Herkenbare en Aanspreekbare wijkverpleging is daar een mooi voorbeeld van.

Aanspreekbare wijkverpleging

Wat betreft de aanspreekbaarheid in de wijkverpleging voor cliënt overstijgende zorg wordt gewerkt aan de hand van een zogeheten diamant. Schonagen: ‘We gebruiken wijkplaten, hierop is data te vinden over een specifieke wijk. Bijvoorbeeld cijfers over diabetes, overgewicht of het aantal rokers. Deze data vormen het uitgangspunt voor een plan van aanpak. Dit plan van aanpak wordt gezamenlijk ontwikkeld en op elkaar afgestemd tussen zorgorganisaties, huisartsen en het welzijn. Samen vormen deze domeinen een diamant. Zij bekijken met elkaar hoe zij cliënt overstijgende zorg vorm kunnen geven. Dit is een vorm van samenwerken, zonder hiërarchie. De kar wordt in principe getrokken door de VVT. Hierbij heeft de regiewijkverpleegkundige een systeemfunctie. Zij werkt namelijk over de verschillende domeinen heen; als het ware is zij een levende sociale kaart. Ze heeft inzicht in de belangrijkste knelpunten binnen de wijk en bespreekt dit vanuit haar rol met de wijkverpleegkundigen en andere domeinen. Als je weet dat diabetes in jouw wijk een specifiek probleem is, dan kan je bijvoorbeeld spreekuren organiseren, die plaatsvinden op een centraal punt in de wijk, zoals een buurthuis.’

Herkenbare wijkverpleging

De toegang tot de thuiszorg wordt op één plek ingeregeld binnen de regio Rotterdam. Schonagen: ‘Waar partijen de aanvraag voorheen rechtstreeks bij de thuiszorgorganisatie indienden, werken we straks met één centrale plek voor het indienen van de aanvraag. Vervolgens wordt er met alle thuiszorgpartijen gekeken hoe de aanvragen het best verdeeld kunnen worden.

Neem als voorbeeld een nieuwe thuiszorgaanvraag voor steunkousen en wondzorg. Het kan zo zijn dat een thuiszorgteam een half uur over heeft voor steunkousen, maar niet voor wondzorg omdat die expertise er niet is. Door deze aanvraag te centraliseren, kan binnen de verschillende thuiszorgteams worden gekeken  waar de mogelijkheden zijn en vindt er onderlinge afstemming plaats. Zo kan organisatie X bijvoorbeeld de steunkousen inregelen en organisatie Y de wondzorg. Op deze manier kan de capaciteit beter worden gemanaged. Daarnaast hoeft de huisarts of het ziekenhuis de aanvraag maar op één plek in te dienen, dat is efficiënter.’

Korte lijntjes

Tijdens crisissituaties zoals covid bleek hoe waardevol de samenwerking is. Schonagen: ‘We hebben snel één opvangplek en één centraal thuiszorgteam voor covid-cliënten kunnen realiseren met elkaar. Ook organiseerden we tijdens de covid periode activiteiten om eenzaamheid te bestrijden. Een ander bijkomend voordeel van de samenwerking is dat concepten zoals VirtueleThuiszorg (een totaalpakket aan innovatieve oplossingen in de thuiszorg), wat begon bij een van onze leden sneller en beter worden geïmplementeerd binnen andere zorgorganisaties. We weten elkaar goed te vinden omdat we korte lijntjes hebben. Dit geldt zowel voor bestuurders als voor zorgprofessionals.’

Betere samenwerking mogelijk maken

Er komen ook knelpunten naar voren, zoals op het gebied van financiering, btw en gegevensuitwisseling. ‘Een concreet voorbeeld omtrent financiering is dat wanneer een cliënt op een gezondheidsspreekuur komt, dit niet wordt gefinancierd. Omdat alleen cliëntgebonden zorg wordt gefinancierd en systeemzorg niet’, vertelt Schonagen. Btw blijft een cruciaal vraagstuk. De wens is om personeel eenvoudig uit te wisselen voor projecten, maar dan komt de btw-verrekening om de hoek kijken. Volgens Schonagen moet dit echt losgelaten worden in de zorg om samenwerken beter mogelijk te maken. ‘Daarnaast blijft het delen van gegevens tussen zorgorganisaties onderling lastig. We zitten dus regelmatig met de advocaat om tafel om checks uit te voeren. Hier zou je als zorgorganisatie meer vrijheid in moeten krijgen. Het zou vooral helpen als er keuzes worden gemaakt voor één digitale structuur’, aldus Schonagen.

De toekomst

De thuiszorgorganisaties in regio Rotterdam zijn momenteel aan het verkennen hoe ze de samenwerking verder door kunnen ontwikkelen. Schonagen: ‘Dit kan bijvoorbeeld door gezamenlijk te roosteren, zodat er een efficiëntere routing is. Maar we bekijken ook samen hoe we de toegang tot de zorg anders kunnen inrichten. Je hebt te maken met de zorgkloof (toenemende vraag naar zorg, terwijl het aanbod schaarser wordt) en ons gezamenlijke doel is om zwaardere zorg te voorkomen in de toekomst.

Dat begint natuurlijk door de cliënt meer zelf te laten doen. Preventie en positieve gezondheid zijn hierin belangrijk. Je kijkt naar wat de cliënt nog wel kan, bijvoorbeeld in de rol van reablement. Maar ook gezamenlijk kijken we naar welke onderdelen van zorg we wel en niet meer gaan doen in de toekomst. Denk daarbij bijvoorbeeld aan standaardiseren dat iedere cliënt eerst digitale zorg krijgt. En als dat niet meer werkt, vervolgens kijken welke aanvullende zorg passend is. Een goede samenwerking is cruciaal om de zorg toekomstbestendig te houden.’