Frankrijk – Nederland

Het idee begon tijdens een busrit van Lourdes naar West-Brabant. Jan-Kees van Wijnen, bestuurder bij zorgorganisatie tanteLouise, zat in de bus met toenmalig bestuurder Conny Helder. 'Conny en ik waren aan het nadenken over de opgave die voor ons lag in de ouderenzorg. We kwamen tot de conclusie: we moeten anders en slimmer gaan werken. Want als we het op deze manier blijven doen, gaan we op de lange termijn de kwaliteit van zorg niet overeind houden.'

Al snel kwam de link met technologie. TanteLouise had al ervaring met innovaties, met name die in eerste plaats voor de cliënt geschikt waren. Denk bijvoorbeeld aan de heupairbag (Wolk), die zorgt voor een zachte landing als je valt. Deze innovatie beviel. Zowel onder cliënten als onder de medewerkers, want het aantal heupfracturen nam hierdoor af. 'Maar we wilden juist graag ook technologie introduceren die direct arbeidsbesparend is, waarbij de kwaliteit van zorg overeind blijft óf zelfs beter wordt. Alleen dan kan je serieuze stappen maken richting het arbeidsmarktvraagstuk wat voor ons ligt.'

Van Wijnen startte met inspiratiesessies voor bestuurders uit West-Brabant. 'Je kan het wel alleen proberen, maar dan is het een druppel op de gloeiende plaat. Je moet het juist samen doen met andere zorgorganisaties om impact te maken.'

Urgentiebesef

Dat het op de huidige arbeidsmarkt lastig is, weet Coby Traas maar al te goed. Traas is zorgbestuurder van Zorgroep Ter Weel in Zeeland. De ontgroening in Zeeland is hoog. Dat zorgt ervoor dat in deze regio het urgentiebesef dat het anders moet, ook enorm hoog is. Daarom heeft de Zeeuwse bestuurder al verschillende technologische innovaties geïmplementeerd en sloot Zeeland ook aan bij Anders werken in de Zorg.

'Eigenlijk is het heel logisch', gaat Traas verder. 'Binnen deze beweging worden verschillende innovaties uitgerold bij meerdere zorgorganisaties. Vervolgens worden de do’s en don’ts met elkaar gedeeld.' Hierdoor weet men beter of de innovatie wel of niet voor de organisatie en voor welke cliënt geschikt is. Een innovatie moet daarom aan het volgende voldoen: het moet tijd en/of kosten besparen en de kwaliteit van zorg en/of de zelfredzaamheid van de cliënt verbeteren. Voorbeelden zijn de bedsensor (meet in de nacht bewegingsonrust), het slimme incontinentiemateriaal en de smartglasses. Traas: 'Kijk naar de medicijndispenser of het beeldbellen met je arts, hierdoor laat je de druk op de zorg weer wat afnemen en neemt de zelfredzaamheid toe.'

De regio's in beeld

De regio’s Utrecht, West-Brabant, Midden-Brabant, Zeeland, Friesland, Drenthe zijn inmiddels aangehaakt. 'Dat is heel mooi om te zien', vult van Wijnen aan. Je haakt met verschillende regio’s in op het delen van kennis rondom nieuwe innovaties. 'Coby doet bijvoorbeeld soms andere projecten dan wij in Brabant. Dat is enorm leerzaam.'

'Het werkt heel motiverend omdat je met verschillende mensen uit heel het land praat over innoveren binnen de zorg. In alle regio’s is het besef dat we het samen moeten doen.' Maar eigenlijk is het nog te weinig, vindt Traas. 'Het wordt pas effectief als technologie op grote schaal wordt ingezet. De kosten- en personeelsbesparing vindt pas plaats, als je het op een hele afdeling kan toepassen. Daarom is het belangrijk dat nog meer regio’s bij deze beweging aansluiten. Alleen met z’n allen kan je slimmer en anders werken, en levert het op grotere schaal ook iets op in tijdsbesparing, geld of meer comfort voor de cliënten.'

Enthousiasme

De voordelen van technologie zijn volgens beiden groot. Traas: 'Als je mensen met behulp van technologie langer thuis kan laten wonen, neemt de druk op de verpleeghuizen ook af. En dat is wel een heel belangrijk punt waar we nu staan. Daarom is het juist waardevol om zorgprofessionals enthousiast te maken voor technologie. Dat maakt hun werk ook efficiënter en rustiger.'

In Zeeland gaat daarom een technologie-bus langs bij alle zorglocaties, om medewerkers enthousiast te maken voor innovaties. 'Vaak is er nog onbekendheid.' Traas is ervan overtuigd dat technologie noodzakelijk is, willen we ons überhaupt goed voorbereiden op de toekomst. Dat is ook de reden dat Zeeland al in de volle breedte bezig is met die bewustwording en implementatie.

Is het genoeg?

Maar is technologie genoeg om de ouderenzorg te redden? Beide bestuurders zijn hoopvol dat technologie de komende jaren een belangrijke rol gaat spelen. Maar Traas maakt ook een kanttekening. 'Alleen technologie is niet voldoende. Je moet dit combineren met sociale innovatie, zoals het ‘reablement’-gedachtegoed. Dus meer focus op de preventiekant en hierdoor de zorgvraag afremmen. Dan ben ik hoopvol.'

Ook de zorgverzekeraars zijn aan zet. 'Eigenlijk moeten technologische innovaties straks in de tarieven zitten. Het moet niet meer vrijblijvend worden gebruikt, maar juist de standaard worden. Je wilt straks niet in de ene regio op de ouderwetse manier worden verzorgd, en in de andere met veel technologie.'

Toekomst

Deze hoopvolle toekomst wordt langzaam steeds meer realiteit. 'Op dit moment worden er een aantal innovaties voor het voetlicht gebracht bij het landelijke expertisecentrum van Zorgverzekeraars Nederland, om uiteindelijk deze mee te nemen in de contractering', licht Van Wijnen toe.

Daarnaast willen beide bestuurders meer onderzoek doen naar het effect van technologische innovaties op de zelfredzaamheid van mensen en cliënten. 'We zijn ervan overtuigd dat innovaties arbeidsbesparend zijn en dat het de kwaliteit van zorg waarborgt. Onderzoek uit bepaalde regio’s toont dit al aan. Daarom willen we meer regio’s gaan onderzoeken.' Maar iedereen overtuigen om zich hierbij aan te sluiten; daar draait het niet om, benadrukt Van Wijnen. 'Zolang we met elkaar ons maar blijven inzetten voor de toekomst van de ouderenzorg en het gedachtegoed van technologie omarmen.'