Komen er genoeg woonvormen voor ouderen?
Tweede Kamer debatteert met minister De Jonge over het programma ‘Wonen en zorg voor ouderen’
Komen er genoeg woonvormen voor ouderen? keyvisual
Frank Muller
ActiZ maakt zich grote zorgen over het gebrek aan voldoende passende woningen voor ouderen. Langer zelfstandig wonen vormt de toekomst van de ouderenzorg. Helaas zijn de opties hiertoe op dit moment nog beperkt. Op donderdag 9 februari 2023 debatteert de Kamercommissie Binnenlandse Zaken met minister Hugo de Jonge (Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening) over de bouwopgave in Nederland. In aanloop naar het debat deelde ActiZ een paper met de Kamerleden, met daarin de oproep aan de politiek om alles op alles te zetten om voldoende passende woningen te realiseren.
Foto: Frank Muller
Beperkte opties
Langer zelfstandig wonen sluit aan bij de wens van veel ouderen. Ze kunnen langer in hun eigen huis en wijk blijven wonen, met zorg en ondersteuning van zorgaanbieders in de regio. Maar voor de mensen die dit willen zijn de opties beperkt. De politiek heeft, volgens ActiZ, de afgelopen jaren te lang gewacht en geen fundamentele beslissingen genomen omtrent bouw van de ouderenhuisvesting. Dit is problematisch, omdat Nederland zich inmiddels midden in de vergrijzingsgolf bevindt. Op dit moment wonen ruim 140.000 65-plussers in een woning die niet -of alleen tegen hoge kosten- is aan te passen. Dit aantal neemt de komende jaren alleen maar toe.
Programma ‘Wonen en zorg voor ouderen’
Eind 2022 presenteerden minister De Jonge en minister Conny Helder (Langdurige Zorg) het programma ‘Wonen en zorg voor ouderen’. Het kabinet wil met dit programma ervoor zorgen dat er voldoende en passende woningen voor ouderen zijn. Met of zonder zorgvraag. ActiZ ziet het programma als een stap in de goede richting, maar met name over de uitvoering in de regio is nog veel onduidelijkheid.
Het programma ‘Wonen en zorg voor ouderen’ voor ouderen stelt de ambitieuze doelstelling om 290.000 woningen, waarvan 40.000 geclusterde verpleegzorgplekken, 80.000 geclusterde woonvormen en 170.000 seniorenwoningen, te bouwen tot in 2030.
Geclusterde woonvormen omvatten meerdere type seniorenwoningen (allen gelijkvloers en levensloopbestendig) en een ontmoetingsruimte. Het kan ook in combinatie met woningen voor andere doelgroepen of senioren zonder een zorgbehoefte. Verpleegzorgplekken zijn woningen die geschikt zijn om verpleegzorg thuis aan te bieden voor senioren met een indicatie voor 24-uurszorg uit de Wet Langdurige Zorg (WLZ). Dit is ter vervanging van het bijbouwen van nieuwe verpleeghuisplaatsen.
Aandacht voor knelpunten
In het paper dat ActiZ met de kamer heeft gedeeld, vraagt de branchevereniging aandacht voor de knelpunten die ontstaan door het programma. Of knelpunten die juist niet aan bod komen in het programma. Een van deze knelpunten is de onzekerheid over de financiering, met als gevolg dat vele bouw- en uitbreidingsplannen het afgelopen jaar zijn gepauzeerd of zelfs gestopt.
Uit onderzoek blijkt dat er bij zorgorganisaties plannen zijn voor de realisatie van 7.000 intramurale verpleeghuisplekken in de komende paar jaar. Minister Helder heeft echter bepaald dat slechts 4.800 van deze zogenaamde onomkeerbare plekken worden gerealiseerd. Zorgorganisaties weten niet of hun plannen, waar soms al jaren aan is gewerkt, tot deze plekken behoren. ActiZ pleit er daarom bij het kabinet voor om alle uitbreidingsplannen voor verpleeghuisplekken, die tot nu gepland zijn, door te laten gaan. Met oog op de groeiende wachtlijsten voor de verpleeghuizen, kunnen we én moeten we elke plek gebruiken.
Woonzorgvisies
In het programma krijgen gemeenten een grote verantwoordelijkheid voor de realisatie van de beloofde woningen. De vraag echter is hoe gemeenten worden toegerust in deze taak? Het ontbreekt namelijk bij sommige gemeenten nog steeds aan een woonzorgvisie. Dit document is de basis voor afspraken tussen gemeenten, corporaties, huurdersorganisaties en zorgorganisaties op het gebied van wonen, leefbaarheid, welzijn en zorg.
Er zijn ook gemeenten die wel over een woonzorgvisie beschikken, maar deze visie is dan gemaakt op basis van bijvoorbeeld verouderde gegevens en afspraken. Ze zijn daardoor niet actueel met de nieuwe aantallen en het type woningen dat is afgesproken in het programma ‘Wonen en zorg voor ouderen’. ActiZ ziet daarom graag dat minister De Jonge de regie neemt bij het monitoren van de gemaakte afspraken.