
Vernieuwing in de zorg: het verschil maken voor ouderen en chronisch zieken
Vernieuwing in de zorg: het verschil maken voor ouderen en chronisch zieken keyvisual

Design Innovation Group/VC Huizen
Wat als… er zorgzame gemeenschappen zijn, die wederkerig samenleven. Wat betekent dit dan voor de rol van professionals in de ouderenzorg?’ ActiZ-leden gaan samen met ontwerpstudio morgenmakers op zoek naar antwoorden op deze vraag in het What if Lab. Samen zijn zij aan de slag met het maatschappelijk vraagstuk voor de zorg van ouderen. Er zijn diverse partijen die ook met dit vraagstuk bezig zijn, zoals het Agis Innovatiefonds. Het fonds speelt een belangrijke rol in het stimuleren van vernieuwing in het gezondheidsdomein. De laatste thema-oproep staat in het teken van zorgzame buurten. ActiZ stelde vijf vragen aan Annemarie Kuiper, directeur-bestuurder van het fonds. Ze vertelt over de werkwijze van het fonds en de initiatieven in de ouderenzorg.
Over het Agis Innovatiefonds
Het Agis Innovatiefonds is een onafhankelijke stichting die jaarlijks ongeveer 2 miljoen vrijmaakt om vernieuwende initiatieven te ondersteunen die de kwaliteit van het gewone leven van mensen met een chronische aandoening verbeteren. Via o.a. de thema-oproepen; (ZORG) samen in de buurt en Ouderen en hun omgeving ondersteunt het fonds diverse initiatieven waarin ervaringsdeskundigen, ontwerpers, burgerinitiatieven en (zorg)organisaties werken aan een inclusieve en zorgzame samenleving. Naast de thema rondes zijn er open rondes. De eerstvolgende deadline daarvoor is 31-10-24. Kijk voor meer informatie over de voorwaarden op www.agisinnovatiefonds.nl
Wat maakt het werk van het Agis Innovatiefonds nuttig?
Annemarie Kuiper: ‘In de wereld van zorg en welzijn zijn veel goede ideeën en gedreven mensen die een verschil willen maken. Vaak komen deze ideeën voort uit persoonlijk contact met mensen die een aandoening hebben. De structuren en regelgeving kunnen het soms moeilijk maken om nieuwe initiatieven daadwerkelijk van de grond te krijgen. Hier willen wij als Agis Innovatiefonds uitkomst bieden. Wij kijken niet of een initiatief in een bepaald wettelijk beleidskader past, maar beoordelen of het daadwerkelijk een verschil kan maken in de levens van mensen. Door financiële ondersteuning en advies te bieden, creëren we ruimte voor organisaties om buiten de gebaande paden te denken en te handelen ten behoeve van meer levensvreugde voor de mensen om wie het draait.’
Hoe gaat het aanvraagproces in zijn werk? En hoe zorgen jullie voor borging?
‘Mensen komen op verschillende manieren met ons fonds in contact. Dat kan via LinkedIn zijn, waar we nieuws over initiatieven delen. Of via een event zoals de Dutch Design Week waar we samen met mensen die subsidie ontvingen workshops organiseren. Ook hebben we iedere vrijdagochtend een spreekuur zodat iemand op een makkelijke manier kan toetsten of diens idee matcht met ons fonds. Na het indienen van een aanvraag wordt er beoordeeld door een onafhankelijke adviescommissie. Dat bestaat uit experts met diverse achtergronden, variërend van social design tot bestuurders en mensen met een chronische aandoening. ‘Bij het beoordelen van aanvragen letten we vooral op de betrokkenheid van de mensen waarvoor het initiatief iets moet gaan betekenen. Het liefst zien we dat zij aan de basis staan. Waarbij hun ervaringskunst als motor dient, en deze is omgezet in een inspirerend en praktisch plan gebaseerd op hun behoeften en dromen. We beoordelen niet alleen de aanvragen maar geven ook tips om ze te versterken of verbinden met vergelijkbare initiatieven.
‘Een belangrijk punt waar we op letten en over in gesprek blijven als het initiatief eenmaal loopt, is hoe je al vanaf dag 1 kan werken aan verduurzaming en borging. Dat is primair de verantwoordelijkheid van de betrokken mensen zelf. Maar we kunnen daar goed bij helpen met onze eigen ervaring uit het verleden en die van andere deelnemers.
Welke initiatieven zijn er in de ouderenzorg?
‘De laatste twee thema-oproepen waren gericht op ouderen. De oproep ‘Ouderen en hun omgeving’ gaat vooral over het persoonlijk netwerk dat iemand heeft opgebouwd en hoe je deze mensen betrokken kunt houden als er meer zorg nodig is. De laatste oproep ‘(ZORG) samen in de buurt’ gaat over de samenwerking tussen het formele en informele circuit. Vanuit deze oproep kwam een mix van nieuwe en bestaande initiatieven. Sommigen met focus op samenredzaamheid, anderen zijn gericht op wederkerigheid en gezamenlijkheid door bijvoorbeeld de samenwerking aan te gaan met een cultuurhuis. Wat we zien is dat als je eenmaal een oplossing hebt voor een specifieke buurt of wijk, dit niet als blauwdruk geldt voor heel Nederland. Helaas! Elke buurt heeft zijn eigen kenmerken waar je het mee moet doen.
Waarom werken jullie samen met social design?
'Co-creatie met alle direct betrokkenen gedurende het hele proces is essentieel om tot iets goeds te komen. Gelijkwaardigheid is daarbij een belangrijke waarde. Iedereen, van directeur tot vrijwilliger en familielid, heeft een belangrijke bijdrage te bieden. We hebben gemerkt dat social designers dit bij uitstek kunnen faciliteren. Daarnaast brengen ze een frisse blik en een mensgerichte benadering met zich mee, waardoor nieuwe, domein-overstijgende oplossingen kunnen ontstaan. Hoewel het werken met social design voor sommige mensen even wennen kan zijn, worden aanvragers vaak positief verrast door deze werkwijze.’
Waarom is het thema ‘‘(ZORG) samen in de buurt’ gekozen?
‘Vanuit het Agis Innovatiefonds gaan we met veel mensen in gesprek over wat belangrijke thema’s zijn rondom mensen met (chronische) aandoeningen. Hoe je met en voor elkaar zorgt in je buurtje, is een actueel maatschappelijk vraagstuk. In de toekomst zijn we meer afhankelijk van elkaar. De vergrijzende samenleving heeft niet altijd professionele zorg nodig, maar wel aandacht en hulp. De buurt speelt hierin een steeds belangrijkere rol. Gelukkig wordt dit ook opgepakt; er ontstaan steeds meer netwerken en sociale initiatieven rond dit thema. Voor mensen met chronische aandoeningen is de steun van hun omgeving cruciaal om een zinvol en leven van goede kwaliteit te leiden.