‘De methode Ruimte voor Zorg is ontwikkeld door de Academische Werkplaats Ouderenzorg Limburg. Deze methode start met het afnemen van drie interviews per casus: één interview met de cliënt, één met een naaste en één met een zorgverlener (de driehoek). De coördinator van Ruimte voor Zorg selecteert ieder jaar een aantal afdelingen van verschillende locaties. Iedere afdeling komt een keer per twee of drie jaar aan de beurt. Per afdeling wordt een aantal cliënten willekeurig geselecteerd voor de driehoek. De interviews worden afgenomen door onafhankelijke interviewers. Het team krijgt ten slotte een terugkoppeling op basis van de gesprekken en gaat aan de slag met de resultaten.’

‘Deze methode was in eerste instantie onderdeel van een promotieonderzoek. We deden hieraan mee om de stap te maken van een kwantitatieve naar een kwalitatieve manier van kwaliteit meten. Eerder gebruikten we de Zorgkaart Nederland-metingen en nazorgmetingen. Met name van de laatste vroegen we ons af hoe nuttig die metingen waren. Een nazorgmeting is namelijk gewoon een vragenlijst die ingevuld wordt als iemand uit zorg gaat, maar bij ons in de intramurale setting gaat doorgaans iemand uit zorg wanneer deze persoon overlijdt. Dan vulde een naaste of mantelzorger dit formulier in. Wat zo’n rapportcijfer in deze fase precies zegt, is discutabel.’ 

‘Na zo’n meting krijgt een afdeling een rapportcijfer. Laten we zeggen een 8. Maar wat zegt die 8 nu eigenlijk over kwaliteit als je de meting in het team gaat bespreken? Dat alles prima is en je niets hoeft te verbeteren waarschijnlijk. Dat vind ik de zwakte van het cijfermatige systeem. Uit de interviews met de driehoek halen we veel meer context en achtergrond om de kwaliteit met het team te evalueren en verbeteringen door te voeren om de zorg te optimaliseren om zolang de cliënt nog in zorg is. Daarmee kunnen teams echt de diepte in. Volgens de nieuwe methode Ruimte voor Zorg gaat een team zelf aan de slag met de resultaten, plaatst die in context en bespreekt of en welke actie nodig is.’

‘Als beleidsmedewerkers faciliteren wij dit hele proces maximaal, zodat het zo soepel mogelijk verloopt. De interviews met de driehoek duren ongeveer een half uur per interview en het uitwerken van de interviews kost doorgaans nog een uurtje. Om dit in de drukke roosters van zorgverleners in te plannen, is soms lastig. Maar we horen van veel interviewers dat ze dankzij de gesprekken veel kennis opdoen van andere afdelingen en disciplines en bovendien nieuwe inzichten krijgen over wat cliënten graag willen. We hebben naast Cicero-medewerkers ook vrijwilligers die de driehoek-interviews graag doen. Na een korte scholing kunnen vrijwilligers hiermee aan de slag.’

‘Ik denk dat het Generiek Kompas organisaties veel meer mogelijkheden en kansen geeft bij het bewaken en uitvoeren van kwaliteitsbeleid dan voorheen binnen de oude kaders. Het kompas geeft de ruimte om kwaliteit los van een cijfer te zien en om daadwerkelijk verbeterstappen te zetten in het belang van de cliënt. En kwaliteitsbewaking gebeurt nu ook op een transparante manier, waardoor de hele organisatie ervan kan leren en niet alleen een bepaald team erop vooruitgaat. Zo is de cirkel rond wat ons betreft.’