Woonzorggroep Samen biedt thuiszorg, specialistische zorg, verzorgd wonen en revalidatiezorg in de gemeenten Schagen en Hollands Kroon in Noord Holland. Eveline Jonkers en Susan Slijkhuis werken er respectievelijk als teamleider en wijkverpleegkundige. Jonkers zorgt voor de coaching, ondersteuning en aansturing van drie zelfstandige thuiszorgteams. Slijkhuis is de spin in het web rondom de cliënten en indiceert, organiseert en coördineert de zorg binnen haar team.

Hoe kan dat nou?

’Ik herinner me van die eerste periode in maart vorig jaar vooral de vele verschillende emoties bij cliënten en medewerkers. Angst, boosheid, onbegrip, verwarring en onzekerheid. Wat gebeurt hier allemaal en hoe kan dat nou?’, aldus Slijkhuis. Jonkers zag ook de eenzaamheid toenemen. ‘Cliënten kregen eerst te maken met minder bezoek en later zelfs met sluitingen, terwijl medewerkers veel meer digitaal en op afstand gingen werken.’ Al snel moesten ze noodscenario’s maken om de zorg op verantwoorde wijze af te kunnen schalen. ‘Dat is echt een laatste redmiddel maar soms moesten we wel. Vooral omdat we de bezetting niet altijd rond konden krijgen,’ aldus Jonkers.

Beter voorbereid

Afschalen in de praktijk betekende bijvoorbeeld minder ondersteuning bij het douchen. Gelukkig werd dat vaak tijdelijk overgenomen door familie of mantelzorgers. ‘Die zijn sowieso al goud waard maar in het afgelopen jaar helemaal. Zonder hen hadden we het niet gered,’ aldus Slijkhuis. Volgens haar is de insteek bij Samen altijd geweest om de situatie zo stabiel mogelijk te houden voor de cliënten. ‘Dat was vooral in het begin lastig omdat alles anders, nieuw en onzeker was. Bij de tweede golf waren we beter voorbereid.’

Die betere voorbereiding was onder meer te danken aan de goede samenwerking tussen de verschillende zorgorganisaties in Noord-Holland. ‘Van de werkvloer tot de bestuurskamer zoeken we elkaar regelmatig op om ideeën, ervaringen en oplossingen uit te wisselen. Van het mondkapjesbeleid en de inzet van medewerkers tot digitale innovaties en de lobby richting Den Haag. Deze kruisbestuiving tussen ‘concullega’s’ is zeer waardevol en willen we ook na corona graag voortzetten.’

Grote saamhorigheid

En er waren nog meer lichtpuntjes. Zo is de saamhorigheid tussen medewerkers volgens Jonkers groter dan ooit. ‘Mensen staan elkaar echt in raad en daad bij.’ Slijkhuis ziet ook dat technische innovaties zoals het beeldbellen en de medicatiedispenser met automatische melding een hoge vlucht hebben genomen.

‘Het is erg mooi dat de versnelde digitalisering van bepaalde werkprocessen de latente angst daarvoor bij vooral oudere medewerkers heeft weggenomen. Ze kwamen erachter dat ze wel degelijk digitaal kunnen werken en vinden het vaak nog leuk ook.‘ Ook dat is belangrijk voor een toekomst met veel ouderen en minder zorgmedewerkers en mantelzorgers.   

Overlever

Annie en Wim Ris zijn 77 en 81 jaar, wonen in een chalet in Dirkshorn en maken al jaren gebruik van Thuiszorg Samen. Wim speelde ooit in de A1 van Ajax en is een echte overlever. Hij is al jaren verlamd aan zijn rechterkant en heeft ook blaaskanker gehad. ’Na een aantal chemokuren was ik volgens de artsen uitbehandeld en stuurden ze me naar een hospice.’ Iets te snel bleek later, want na zeven weken keerde Wim weer terug naar zijn chalet.

Liefde, aandacht en geduld

Wim en Annie zijn vol lof over de thuiszorg van Samen. ‘Ze komen Wim ’s ochtends, en nu ook tijdelijk ’s avonds helpen met onder meer douchen en aankleden. Dat doen ze met veel liefde, aandacht en geduld. En ik kan daardoor af en toe ook even mijn rust pakken. Geweldig toch?

Het afgelopen jaar kwamen ze vanwege corona soms wat minder, maar dat heb ik samen met mijn dochters opgevangen.’ Wim en Annie hebben nooit overwogen om naar een woonzorgcentrum te verhuizen. ‘Ben je gek, we wonen hier veel te fijn dus we blijven.’ Met dank aan Annie, hun dochters en de thuiszorg. 

Reservetijd

Eind goed al goed zou je denken, maar toen brak Wim zijn heup. ‘Sindsdien laat ik hem niet meer alleen naar het toilet gaan. Maar ik heb hem wel verteld dat ik hem de volgende keer laat liggen,’ zegt Annie lachend. Ze meent er niets van want na alle ziekten en ongemakken leven ze samen tevreden in hun ‘reservetijd. ‘Met alles wat wij al hebben meegemaakt, viel het afgelopen coronajaar best mee. We missen alleen de terrassen. Zodra die weer opengaan, zitten we er meteen.’

Het afgelopen jaar moest de bezetting bij Samen soms anders worden ingericht maar bleef de zorgverlening toch grotendeels doorgaan. Dit heeft volgens Jonkers en Slijkhuis vooral te maken met de onvermoeibare inzet van alle medewerkers. ‘Iedereen was altijd bereid om een tandje bij te zetten. Soms zelfs ten koste van de werk-privé balans. Ook dat moeten we blijvend in de gaten houden. Je moet regelmatig tegen een collega zeggen: en nu neem je vrij om weer even op te laden.’

Meer dan wassen en aankleden

De grote inzet en loyaliteit van veel wijkverpleegkundigen is volgens beiden zowel een zegen als een vloek. ‘Medewerkers doen alles voor hun cliënten maar komen nog te weinig voor zichzelf en de thuiszorg op. Ze protesteren ook niet op het Malieveld want dan hebben ze het gevoel dat ze die cliënten in de steek laten.’

Wat hen betreft kan de thuiszorg heel goed een boegbeeld als Diederik Gommers gebruiken. ‘Bij partijen als de overheid, het algemeen publiek, ziekenhuizen, maar ook ouderen zelf, is de positie, de rol en de meerwaarde van de thuiszorg vaak nog onduidelijk. Thuiszorg is al zo lang veel meer dan alleen maar wassen en aankleden.’

Kennis, inzicht en inlevingsvermogen

En dat terwijl de wijkverpleging volgens Jonkers en Slijkhuis cruciaal is in het beleid van de overheid om ouderen langer zelfstandig thuis te laten wonen. ‘Zonder thuiszorg is daar absoluut geen sprake van.’ Daarnaast kan de wijkverpleging de druk op de ziekenhuizen verlichten wanneer (corona) patiënten eerder naar huis mogen om daar te herstellen. ‘Maar dat vereist van de ziekenhuizen wel meer kennis, inzicht en inlevingsvermogen in ons werkveld. Ook dat is een grote wens voor de toekomst.’ Dit doet overigens niets af aan de grote waardering die Jonkers en Slijkhuis voor alle ziekenhuismedewerkers hebben. ‘Het applaus voor hen is volkomen terecht.’