
Succesvolle woonvorm in Enschede: jongeren en ouderen wonen samen én helpen elkaar
Succesvolle woonvorm in Enschede: jongeren en ouderen wonen samen én helpen elkaar keyvisual

In 2018 vroeg de gemeente Enschede aan zorgorganisaties en woningcorporaties om mensen (in de praktijk vaak jongeren) die wat hulp kunnen gebruiken bij zelfstandig wonen te helpen aan woonruimte. Zo kwamen woningcorporatie Domijn en zorgorganisatie De Posten tot een samenwerking. Deze jongeren kregen tegen een gereduceerd huurtarief een woning van Domijn of een woning in het zorgcentrum van De Posten. In ruil daarvoor leverden ze een maatschappelijke bijdrage. Het bleek aan te slaan en is inmiddels een succesvol concept in Enschede, vertellen John Lammers van woningcorporatie Domijn en Ank Braspenning van zorgorganisatie De Posten.
De komende 20 jaar komen er heel veel ouderen bij. Nieuwe woonvormen voor ouderen zijn daarom van groot belang. Een mooie manier is om ouderen en jongeren samen te laten wonen. Jongeren en ouderen kunnen elkaar helpen en ondersteunen, en het biedt een oplossing voor het woningtekort. Het ministerie van VWS stelt de komende jaren 58 miljoen beschikbaar om dit in verpleeghuizen en geclusterde woonvormen mogelijk te maken. In dit ledenbericht op Mijn ActiZ staat meer informatie over de voorwaarden en de aanvraag.

John Lammers
Via via
John Lammers, Strategisch Verbinder bij woningcorporatie Domijn, vertelt: ‘We zijn begonnen met het werven van studenten want die zijn makkelijk benaderbaar. Over het algemeen zien ze het ook als een kans, want het staat goed op hun cv en het is een mooie leerervaring. Leeftijd an sich is eigenlijk geen vereiste. Maar het zijn in de praktijk vaak jongeren die open staan voor deze manier van wonen. Er zit verder weinig organisatie achter: het idee is dat mensen die met elkaar wonen, in dit geval jongeren en ouderen, elkaar helpen en makkelijk weten te vinden.‘ Moesten ze in het begin nog wel hun best doen om geschikte te kandidaten te vinden, inmiddels is het concept bekend binnen Enschede en omstreken. Ank Braspenning, programmamanager bij zorgorganisatie De Posten: ‘De werving loopt nu redelijk vanzelf, er is veel mond-tot-mond-reclame. Het is nu per situatie afhankelijk of we erg ons best moeten doen om gegadigden te vinden, dat kan bijvoorbeeld liggen aan de periode van het jaar. Uiteindelijk werkt via via het beste.’
Maatschappelijke bijdrage
De jongeren die tegen gereduceerd tarief wonen worden geacht om een maatschappelijke bijdrage te leveren. In tegenstelling tot wat mensen soms denken is er geen vastomlijnd activiteitenaanbod. Braspenning: ‘Er wordt per keer gekeken wat er nodig is in de omgeving, en waar de interesse van een jongere ligt. Dat kan van alles zijn en hoeft niet perse met ouderen te maken hebben, maar in de praktijk is dit vaak wel het geval. Juist omdat jong en oud zo bij elkaar woont.’

Ank Braspenning
Enthousiasme is belangrijk
Lammers: ‘Je merkt dat het succes erg samenhangt met het enthousiasme en de energie van de jongere. Iemand die er weinig zin in heeft, is eigenlijk minder geschikt voor dit concept. Sommige jongeren vinden het echt helemaal geweldig. Die komen soms binnen met een klein rugzakje en bloeien echt helemaal op. Dat is mooi om te zien.’
Volgens Braspenning zijn de contactmomenten met de jongeren een leerpunt geweest. ‘In het begin zaten we erg strak op de verantwoording van wat iemand heeft bijgedragen. Toen kwam corona en toen lieten we het juist helemaal los. We proberen daar nu wat meer een middenweg in te vinden. Als je het helemaal loslaat leunt het wel heel erg op de intrinsieke motivatie van de jongere. Het is wel belangrijk dat je ze altijd blijft stimuleren.’
Proeftuin
Het concept is uitgewerkt door de actiecoalitie Onze Buurt De Posten. Hierin werken de gemeente Enschede, zorgcentrum De Posten en woningcorporatie Domijn samen aan een leefbare wijk waar mensen naar elkaar omkijken. Braspenning: ‘Binnen de buurt De Posten kunnen we experimenteren, en dat hebben we met dit concept ook gedaan. En we zien dat het veel positieve effecten heeft als je mensen op deze manier laat samenwonen. Er is meer samenredzaamheid en er ontstaan nieuwe vriendschappen. We hopen het concept ook breder uit te gaan rollen. We hebben inmiddels een bredere welzijnsorganisatie ingeschakeld die de jongeren in een woning in de wijk begeleiden. Dit is gericht op jongeren die iets meer ondersteuning nodig hebben bij het zelfstandig wonen. Het zou mooi zijn als het zo breder wordt opgepakt, want we zien positieve effecten op de leefbaarheid van wijken. ’
Lammers: ‘In de buurt De Posten zoeken we als coalitie naar oplossingen om de wijk leefbaar te houden en de samenredzaamheid te vergroten. De jongeren die tegen gereduceerd huurtarief maatschappelijke dienstverlening verrichten is één van de activiteiten. We zoeken ook naar mogelijkheden om meer mensen samen te laten wonen. Denk aan ouderen die een kamer verhuren aan een jongere. Voor veel ouderen kan dit een oplossing zijn om vereenzaming te voorkomen, maar ook een middel tegen energiearmoede. De regelgeving staat nieuwe vormen van woningdelen soms nog in de weg. Denk aan de kostendelersnorm of ouderen die (een deel van) hun pensioentje kwijt kunnen raken. Samen zoeken we naar oplossingen en dan lukt en kan er veel.’
Tips voor anderen
Welke tips hebben ze voor andere organisaties die hiermee willen starten? Lammers: ‘Wij zagen in het begin, voordat we gingen starten, heel veel beren op de weg, maar uiteindelijk bleken het vooral veel knuffelbeertjes. Oftewel: begin gewoon. Je ziet vanzelf wel wat je onderweg tegenkomt en je moet het toch zelf gaan ervaren. Dat gezegd hebbende moet je ook uithoudingsvermogen hebben. Administratief kan het best een gedoe zijn want in de regelgeving kan veel niet. Dan moet je wel met elkaar zeggen ‘we gaan dit gewoon doen’, en dan lukt er heel veel.’
Braspenning geeft als tip om de jongeren blijvend te ondersteunen. ‘Het aantal uren dat je nodig hebt voor de begeleiding is wisselend en afhankelijk van de inzet en ervaring van de jongeren. Zorg sowieso voor verbinding met welzijn in de wijk, dit kan wijkwelzijnswerk zijn maar ook de welzijnsmedewerkers van een (zorg)organisatie.’ En zegt ze: laat je niet leiden door allerlei vooroordelen. ‘Want die zijn er absoluut, zowel aan de kant van de jongeren als bij de ouderen. Die zijn bang voor harde muziek en veel lawaai. Maar we zien juist dat, ook in de verpleeghuizen, het samen wonen ontzettend goed gaat. Er zijn echt vriendschappen ontstaan en dat is ontzettend mooi om te zien,’ aldus Braspenning. Ze besluit met nog een bijkomend voordeel: ‘Dit traject trekt ook jongeren aan die een zorgopleiding doen of willen doen, en die vervolgens bij De Posten gaan werken.’
Mijn ActiZ
Voor leden van ActiZ
Op Mijn ActiZ vind je meer informatie over de subsidieregeling Intergenerationeel Wonen.