De huidige verwachtingen zijn te hoog, doorgaan op dezelfde weg is niet houdbaar. De vraag naar zorg groeit sterk en de arbeidsmarkt wordt steeds krapper. Bij de toekomst van de zorg voor ouderen gaat het om het verdelen van schaarste. Dat probleem kan de ouderenzorg niet alléén oplossen,

Er moet een maatschappelijk debat plaatsvinden over de zorg voor ouderen. Over de gewenste beschikbaarheid van professionele zorg, de kwaliteit en de betaalbaarheid ervan. Onrealistische maatschappelijke verwachtingen rondom de zorg voor ouderen leiden namelijk tot de verkeerde discussie over de kwaliteit van zorg. ActiZ is daarom het initiatief gestart om dit gesprek te faciliteren: Praat Vandaag over Morgen. De noodzaak van een breed maatschappelijk debat over de zorg voor ouderen is groter dan ooit.

De verwachting is dat het aantal kwetsbare ouderen met een complexe zorgvraag de komende jaren sterk toeneemt. Zo groeit het aantal 90-plussers volgens het RIVM van 117.000 in 2015 tot 340.000 in 2040. Meer en meer zullen ouderen zorg thuis ontvangen. Dat vraagt om meer samenwerkingen afstemming in de regio waar het kan. We moeten ons zorgstelsel zo inrichten dat het de Juiste Zorg op de Juiste Plek faciliteert en stimuleert. Preventie, het voorkómen van intensievere zorg en de samenwerking die daarvoor nodig is, moet lonen.

Wonen voor ouderen is een essentieel onderdeel in een integrale visie op de ouderenzorg. De prognose van TNO laat zien dat bij ongewijzigd beleid de benodigde verpleeghuiscapaciteit in 2040 verdubbeld moet zijn. Een dergelijke capaciteitsuitbreiding is niet reëel. De overheid moet zeker stellen dat er voldoende aanbod tot stand komt van combinaties van wonen en zorg voor ouderen, Waarbij initiatieven vanuit buurten of wijken gestimuleerd worden en aansluiting op de woonwensen van ouderen geborgd is. De komende 15 jaar moeten er 50.000 wooneenheden worden gerealiseerd in geclusterde woonvormen, speciaal voor ouderen uit de doelgroep van woningcorporaties. De verpleeghuiscapaciteit voor 2025 worden uitgebreid met 25.000 verpleeghuisplaatsen, een vastgoedopgave van € 5 miljard. Verpleeghuizen en ouderenzorginstellingen hebben daarvan 15.000 plaatsen in de planvorming/projectontwikkeling staan, waarvoor financiële afspraken met de lokale zorgkantoren een randvoorwaarde zijn. Voor de aanvullende 10.000 plekken is verdere ondersteuning van de overheid nodig, waaronder meerjarige afspraken en reële tarieven.

Een digitale transformatie is noodzakelijk om de zorg toekomstbestendig te maken. De zorg van nu richt zich niet alleen op ondersteuning bij ziek zijn; het draait om de gezondheid van mensen.

Voor gezonde personen speelt preventie een grote rol. Voor mensen met een zorgvraag betekent het de juiste ondersteuning om via deze route de kwaliteit van leven op het hoogst mogelijke niveau te houden. Zorg dichtbij organiseren, mensen eigen regie geven en technologie die het werk makkelijker maakt voor zorgmedewerkers, dat vereist een goede digitale infrastructuur. Dit vraagt om duidelijke sturing en standaardisering. Een taak voor de Rijksoverheid. ActiZ pleit daarom voor een versnelling van de totstandkoming van een digitale omgeving die netwerkzorg faciliteert.

De groeiende personeelsschaarste is onder meer een gevolg van stijgende vraag naar zorg door de vergrijzing en van het toenemend aantal zorgmedewerkers dat de komende jaren met pensioen gaat. De centrale vraag voor de komende jaren is dan ook: Hoe krijgen we het werk verricht?

Als we in 2040 dezelfde zorg willen geven aan onze ouderen als nu, dan moet 1 op 4 Nederlanders werken in de zorg, nu is dat 1 op de 7. Een gezonde arbeidsmarkt vereist goed werkgeverschap en betrokken medewerkers die duurzaam inzetbaar zijn en blijven. Dit vraagt om het anders organiseren van werk, in een open arbeidsmarkt, waarbij we meer kijken naar ervaring en competentie dan alleen naar diploma’s. Naast voortdurende inzet en randvoorwaarden om goed werkgever te zijn, is het opleidingsklimaat cruciaal. Niet alleen voor beroepsopleidingen, maar vooral ook voor het leren in de praktijk. Waarbij het uiteindelijk gaat om ‘aantoonbaar bekwaam’ en dus ‘ bevoegd’.