Samenwerking in de keten: sleutel tot toegankelijke acute zorg keyvisual
De VVT-sector is een onmisbare schakel in de keten van acute zorg. In plaats van naar het ziekenhuis, gaan mensen naar een eerstelijnsverblijf (ELV) als het thuis niet meer gaat en er zorg en behandeling nodig is. Niet naar de huisartsenpost voor een losgeschoten katheter, maar de wijkverpleging die langskomt. Het zijn voorbeelden hoe de zorg beter en efficiënter georganiseerd kan worden.
Volgens Ellen Hoogervorst, zorgbestuurder bij Laurens en lid van de ActiZ-kerngroep Revalidatie & Herstel, maken juist zorgcoördinatie en de VVT het verschil in een tijd waarin de spoedzorgketen steeds meer onder druk staat. “Door de vergrijzing bestaat een groot deel van de ziekenhuispatiënten uit ouderen. Met wijkverpleging, revalidatie- en herstelzorg kan de ouderenzorg veel betekenen in de acute zorg: ziekenhuisopnames voorkomen of verkorten, huisartsen ontlasten en de doorstroom in de zorgketen verbeteren. Vroegsignalering, preventieve interventies en tijdige inzet van acute wijkverpleging of kortdurend verblijf in het ELV is daarbij cruciaal.”
Zorgcoördinatie zorgt er bovendien voor dat patiënten snel de juiste zorgverlener op de juiste plek treffen. In een tijd waarin de vraag naar acute zorg stijgt en complexer wordt, terwijl het aanbod achterblijft door personeelstekorten, helpt dit om schaarse capaciteit doelmatig in te zetten en te voorkomen dat de spoedzorgketen vastloopt.
‘Het klinkt eenvoudig om patiënten snel bij de juiste zorgverlener te krijgen, maar de praktijk is weerbarstig’
Bestuurder bij Laurens en lid van de ActiZ kerngroep Revalidatie & Herstel
Wat is acute zorg en zorgcoördinatie?
Acute zorg is de zorg die geen uitstel duldt. Het gaat om situaties waarin snel handelen nodig is om ernstig letsel of overlijden te voorkomen. Denk aan een plotselinge aandoening of een ongeval: binnen minuten tot uren moet er hulp zijn.
Juist in de VVT kan veel van deze zorg worden opgevangen. Met 24/7 coördinatie, directe opnameplekken en acute wijkverpleging worden ouderen vaak thuis of in de eigen omgeving geholpen. Dat voorkomt ziekenhuisbezoek en houdt de acute keten in beweging. Belangrijk daarbij: acute wijkverpleging vraagt om andere expertise en continue beschikbaarheid dan de reguliere wijkzorg.
"Zorgcoördinatie speelt hierin een sleutelrol. In regionale centra werken ziekenhuizen, huisartsen, ambulancezorg, wijkverpleging en GGZ samen om acute zorgvragen te beoordelen en door te verwijzen, zodat de juiste zorgverlener snel op de juiste plek komt. Een veelvoorkomend voorbeeld zijn ouderen met een urineweginfectie: waar zij vroeger vaak bij de huisartsenpost belandden, schakelt de zorgcoördinatie nu direct de wijkverpleging in." Dat is sneller, doelmatiger en ontlast de huisarts. Tegelijkertijd zorgt zorgcoördinatie ervoor dat schaarse zorg efficiënter en effectiever wordt ingezet, wat hard nodig is nu de vraag naar acute zorg toeneemt en complexer wordt, terwijl het aanbod onder druk staat door onder meer personeelstekorten. Zo helpt zorgcoördinatie voorkomen dat de spoedzorgketen vastloopt.
Wat moet er beter geregeld worden?
"Het klinkt eenvoudig om patiënten snel bij de juiste zorgverlener te krijgen, maar de praktijk is weerbarstig" aldus Ellen Hoogervorst. Zo maakt de huidige bekostiging en regelgeving in de wijkverpleging het zeer complex om andere dan de eigen cliënten te behandelen. Ook is er nog geen structurele manier om inzichtelijk te maken welke wijkteams beschikbaar zijn voor een patiënt, terwijl regionale coördinatiefuncties dat voor beschikbare bedden al wel doen.
Daarnaast is passende financiering cruciaal. Acute wijkverpleging is wezenlijk anders dan reguliere wijkverpleging: de zorg is onvoorspelbaar en vraagt om deskundige verpleegkundigen die direct beschikbaar zijn. Dat vraagt om afspraken die recht doen aan de beschikbaarheid en inzet van professionals.
Debat acute zorg
Kortom, om de VVT haar rol in de acute zorg optimaal te laten vervullen, zijn heldere landelijke randvoorwaarden en structurele afspraken over bekostiging nodig. Daarmee krijgen regio’s de ruimte om patiënten sneller en doelmatiger de juiste zorg op de juiste plek te bieden. ActiZ pleit hier dan ook voor in een paper aan Kamerleden.
Op 25 september debatteert de Tweede Kamer over o.a. de organisatie en coördinatie van de acute zorg in Nederland.
Boodschap van ActiZ
De boodschap van ActiZ aan de politiek benadrukte het belang van een sterke VVT-sector in de keten van de acute zorg. De sector heeft veel te bieden als het gaat om het voorkomen en verkorten van ziekenhuiszorg en het ontlasten van huisartsen. Zorgcoördinatie en de bekostiging van acute wijkverpleging is hierin cruciaal, zodat VVT-organisaties deze rol kunnen vervullen. Zie hiervoor onderstaand paper van ActiZ.