Reactie ActiZ op CEG-rapport: ‘Zorgmedewerkers moeten ruimte voelen om te doen wat goed is’
Reactie ActiZ op CEG-rapport: ‘Zorgmedewerkers moeten ruimte voelen om te doen wat goed is’ keyvisual
Het Centrum voor Ethiek en Gezondheid (CEG) waarschuwt voor groeiende morele dilemma’s in de langdurige zorg. Ze rapporteert dat zorgprofessionals weten wat goede zorg is, maar zorgen hebben om daar naar te handelen. ActiZ herkent die signalen én ziet dat de sector volop in beweging is. In vijf vragen reageert Angelique Schuitemaker, voorzitter van de ActiZ-themacommissie Arbeid, op de bevindingen van het CEG.
Het CEG waarschuwt dat morele dilemma’s voor zorgverleners te groot worden. Herkent ActiZ dit beeld?
“Ja. Zorgprofessionals weten wat goede zorg is, maar tijd, bezetting en middelen staan dat soms in de weg. Dat doet pijn en veroorzaakt morele stress. Het rapport van het CEG bevestigt signalen die wij al langer horen: dit is structureel en vraagt blijvende aandacht. Het laat in elk geval zien dat activiteiten die we als sector ondernemen, nodig zijn: van afspraken in het Hoofdlijnenakkoord Ouderenzorg tot initiatieven als VVT werkt aan morgen en de invoering van het Generiek kompas. En tegelijkertijd is het hoopvol dat een nieuwe generatie ouderen ook op een andere manier lijkt te kijken naar zorg en ondersteuning. Dat maakt dat het ook anders kan.”
Het rapport schetst een sector onder druk. Wat doet de sector al om die morele stress te verminderen?
“Heel veel. Zorgorganisaties werken aan het anders organiseren van werk, aan minder administratie, meer ondersteunende functies en het versterken van teamreflectie. De sector is echt in beweging. Het Hoofdlijnenakkoord Ouderenzorg helpt daarbij, met afspraken over regeldruk, professionele ruimte, zinvolle technologie en sterke teams. Ook de uitrol van reablement en het meewegen van sociale context bij indicatie voor verpleeghuiszorg zullen bijdragen aan het geven van meer ruimte aan zorgprofessionals voor wat écht telt. En om beleid en regelgeving beter aan te laten sluiten aan de praktijk. Met elkaar laten we zo zorg meer aansluiten op het gewone leven van mensen.”
Welke rol speelt ‘VVT werkt aan morgen’?
“De vertaling die we als werkgevers en vakbonden van ‘Praat vandaag over morgen’ maakten voor zorgprofessionals, is cruciaal. De verandering kan niet zonder inzet en motivatie van zorgprofessionals. ‘VVT werkt aan morgen’ richtte zich op actieve betrokkenheid van zorgprofessionals bij veranderingen en dat is nog volop bezig, zoals CEG laat zien. Juist zeggenschap maakt het makkelijker om morele dilemma’s bespreekbaar te maken en samen oplossingen te vinden. En die oplossingen liggen niet in meer van hetzelfde, in meer collega’s, maar in echt anders werken. Ik hoop dat de net gestarte campagne ‘Jij doet er toe’ ook bijdraagt aan de terechte erkenning én invloed van zorgprofessionals.”
Hoe helpt het Generiek kompas bij dit vraagstuk?
“Het Generiek kompas ‘Samen werken aan kwaliteit van bestaan’ stimuleert het gesprek over wat voor cliënten én zorgverleners belangrijk is. Minder regels, meer samenwerking met naasten en keuzes die passen bij kwaliteit van bestaan. Het nieuwe kwaliteitskompas biedt volop ruimte voor leren en ontwikkelen, voor nieuwe oplossingen en inspiratie voor zorgprofessionals in hun werk. Dat geeft meer voldoening. In het Kompas is afgesproken dat professionals samen aangeven wat zij nodig hebben voor goede zorgverlening en hoe data daarbij gebruikt kan worden. Zo kunnen we beter samen zoeken en bepalen wat goede zorg in een specifieke situatie betekent.”
Wat betekent dit rapport voor beleid? En wat is de boodschap aan zorgprofessionals?
“Morele stress is niet een probleem van individuele medewerkers. Overheid, financiers en werkgevers moeten blijven investeren in tijd, ondersteuning en realistische verwachtingen. Richting cliënten en de samenleving én richting zorgprofessionals. Het Hoofdlijnenakkoord helpt daarbij, maar vraagt ook om snelle uitvoering. Mijn boodschap aan zorgprofessionals is: jullie ervaringen doen ertoe en zijn zichtbaar. En jullie kennis is onmisbaar in de veranderingen die nu volop gaande zijn. We staan midden in een beweging van minder zorg naar meer het gewone leven en die beweging is in volle gang dankzij jullie.”