De impact op Sint Jacob

‘De NHC is er voor bedoeld om ook de investeringen in de vervangende nieuwbouw van Sint Jacob te dekken. We hebben te maken met sterk gestegen bouwkosten. Daarnaast vergt het investeren in ‘intramuraal’ zorgvastgoed hogere investeringen, dan in bijvoorbeeld sociale huurwoningen', aldus Spruit. 'Dit is zorgelijk, want als zorgorganisatie staan we al voor enorm veel uitdagingen. In het huidige kabinetsbeleid wordt gestimuleerd om zo lang mogelijk thuis te blijven wonen. Dat betekent dat mensen later naar een verpleeghuis gaan, pas wanneer het thuis echt niet meer gaat. En dat houdt in dat de zorglocatie voorbereid moet zijn op die steeds zwaardere zorgvraag in combinatie met minder personeel.’

‘Een deel van onze oudere locaties is nog als bejaardenhuis gebouwd, inclusief oud en klein sanitair. Daar zijn bijvoorbeeld geen draaicirkels voor rolstoelen en weinig tot geen ruimte voor mantelzorgers en naasten van de cliënt die een steeds grotere rol gaan spelen in de zorg. Terwijl dit laatste juist enorm essentieel is, want we werken straks met minder personeel. Mantelzorgers en naasten zijn enorm belangrijk voor ons. Maar op het moment dat je als Sint Jacob zo’n locatie wil faciliteren, zegt het kabinet eigenlijk: Nee, dat kan niet. Daar hebben we het geld niet voor.’

Veranderende zorgvraag

Daarom wil Sint Jacob ook met de vervangende nieuwbouw rekening houden met de zorgvraag die verandert. Spruit legt uit: ‘Ten eerste bouwen we geen verpleeghuiskamers meer, maar zelfstandige studio’s en kleine twee kamerappartementen. Dit is nodig omdat we weten dat in de toekomst de zorgvraag toeneemt en er minder personeel beschikbaar is. Daarom zetten wij ook in op een ruimte waarin medewerkers, mantelzorgers en vrijwilligers met elkaar de zorg kunnen verlenen.’

'Daarnaast gaan we uit van een concept waarbij er ook ruimte is voor een gemeenschappelijke woonkamer met keuken waarin gezamenlijk wordt gekookt en gegeten. Dit bevordert ook de zelfredzaamheid. Ten slotte worden de gebouwen uitgerust met zorginfrastructuur zoals plafondtilliften en domotica voor leefcirkeltechnologie, val- preventie/-detectie en verschillende sensoren. Daarmee kunnen uiteindelijk minder medewerkers meer bewoners verzorgen en verplegen. Allerlei veranderingen die nodig zijn, en ook essentieel zijn met het oog op de toekomst. Maar met het bedrag dat wij nu als NHC ontvangen, kunnen wij simpelweg deze nieuwe zorglocaties niet meer bouwen en onderhouden.’

Meerdere locaties in onzekerheid

Voor Sint Jacob betekent de verlaging van de NHC concreet dat drie projecten in de knel komen. Het eerste project is het gebouw dat hierboven is beschreven. Een nieuw gebouw dat inmiddels wordt gebouwd, ter vervanging van een oud gebouw. Dit gebouw voldoet aan alle eisen en is toegankelijk voor cliënten met een zorgzwaarte van ZZP 5 of hoger. ‘Nu het NHC-tarief naar beneden gaat komt de financiering onder druk. Het tweede bouwproject is nog in de ontwerpfase. Maar het ontwerpproces is on hold gezet, want door de verlaging van de NHC en de gestegen bouwkosten krijgen we onze business case niet meer rond.'

‘We gaan ons bezinnen op wat me nu moeten doen. Want wij kunnen met het oude gebouw dat er nog staat, de zorg steeds moeilijker verlenen. Dus we zitten klem in een oud gebouw, met oude kamertjes, drempels en een klein badkamertje. Daar is geen ruimte voor informele zorg. Het laatste project is een project voor over een paar jaar. Ik vraag mezelf af hoe we dat kunnen gaan realiseren? Of moeten we maar stoppen met onze bouwprojecten?’

Essentie van bestaan wordt aangetast

Wat Spruit misschien wel het meest lastig vindt, is dat hij nu gedwongen wordt om de zorg van Sint Jacob anders te organiseren. ‘Een van de meest realistische opties om het financieel rond te krijgen, is dat wij zij gaan werken met Volledig Pakket Thuis (VPT), in combinatie met een huur voor de woning, zoals commerciële zorgpartijen in het middeldure en hogere marktsegment al doen. De hogere bouw en onderhoudskosten worden dan doorberekend in de (veel hogere) huur. Bedragen van €2000,- zullen dan geen uitzondering zijn. Dat kunnen veel van onze bewoners toch niet betalen?’

Deze consequentie gaat Spruit vooral aan het hart, omdat de essentie van Sint Jacobs bestaan hiermee wordt aangetast. De Haarlemse zorgorganisatie zet zich al vanaf 1437 in voor de meest kwetsbare mensen in de samenleving. ‘We zijn nooit een zorgorganisatie voor de rijken geweest, altijd voor alle mensen die het zelf niet redden. Sint Jacob levert zorg aan mensen die in nood zitten en hulpbehoevend zijn. Met de invoering van VPT komt de toegankelijkheid van de zorg die wij leveren in gevaar. Alleen mensen die een stevige huur kunnen betalen, krijgen dan van ons zorg. Dat willen wij helemaal niet. De belangrijkste doelgroep van Sint Jacob wordt hierdoor overgeslagen.'

‘Kabinet, trek één lijn in het huidige beleid’

Het verlagen van de NHC-bijdrage speelt al jaren en is gestoeld op beleid dat niet meer actueel is. Bij het recente WOZO-beleid, met als leidraad Langer Thuis, hoort volgens Spruit een andere consequentie.

De Haarlemse zorgorganisatie staat achter het beleid van Langer Thuis. Dat kan ook niet anders. ‘Maar er is een randvoorwaarde; je moet dit beleid doortrekken naar intramurale huisvesting. Eigenlijk is het simpel: wat betekent Langer Thuis voor de rest van de zorg? Eerste consequentie is dat de zorg die je vervolgens intramuraal levert, zwaarder wordt. De tweede consequentie is dat je de gebouwen waar je deze zorg levert op deze zorgvraag aanpast. En dat vraagt ten slotte om een NHC die rekening houdt met de kostenstijging.’

‘Het oude en het nieuwe beleid bijten elkaar. Het levert zelfs een dubbele bezuiniging op en zetten daarmee de investeringen in de sector op slot. Daarom is mijn oproep aan het kabinet: wees consequent in het gekozen beleid en verhoog de NHC naar rato van de stijgende kosten.’